به یاد دوست آخرین مطالب
آرشیو وبلاگ
پنج شنبه 95 فروردین 26 :: 12:2 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
درباره ماه های قمری برخی از مفسران طبق بعضی از روایات وارده و حتی مواردی از آیات قرآن کریم، سخنانی گفته اند. به تعدادی از آنها اشاره می شود: شیخ ابوالفتوح رازی گفته است: قوله تعالى: یَسْئَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرامِ، مراد ماه رجب است، و این ماهها را براى آن حرام خوانند که قتال و قتل در آن حرام است. و گفتهاند: لعظم حرمته، براى تعظیم حرمت او را حرامش خوانند و از این جا این ماه را منصل الأسنّه گفتند و مضر الأسنّه، که در این ماه عرب سنانها از نیزه بگرفتندى. و گفتهاند: رجبش براى آن خواندند که از ماههاى حرام منفرد است، چه او، تنهاست و آن سه گانه باقى، پیوسته. و گفتهاند: براى آن که از ماهها هیچ به حرمت او نیست، و گفتهاند: براى تعظیمش من التّرجیب، من قول سعد: أنا جذیلها المحکّک و عذیقها المرجّب، منّا أمیر و منکم أمیر- قاله یوم السّقیفة. و مرجّب، درختى بود که از بسیارى بارى «6» که دارد ترسند که بشکند، دعامهاى از زیر او برزنند. و این ماه را «أصمّ» خوانند، براى آن که در او قعقعه سلاح نشنیدندى، و این از باب لیله نائم و نهاره صائم. و این ماه را «أصبّ» خوانند، لأنّ اللَّه تعالى یصبّ فیه رحمته على عباده، در این ماه خداى تعالى رحمت خود بر گناهکاران ریزد. و این ماه را نیز «رجم» خوانند، براى آن که خداى تعالى شیاطین را در این ماه رجم فرماید، و در جاهلیّت عظیم الحرمة بود، و چون اسلام آمد حرمتش بیفزود، و در فضل او کتابى مفرد کردهاند. [1] ملا فتح الله کاشانی در تفسیر خود آورده است: و بدانکه رجب را ماه حرام گویند جهت آنکه قتل در او حرام است و ماه مفصل لا سنه نیز گویند زیرا که عرب در این ماه سر نیزه ها را بر روی نیزه ها نمی گذاشتند و تسمیه آن به رجب جهت آنست که اشتقاق آن از رجبته است بمعنى عظمته و چون عرب تعظیم حرمة این ماه کردند از این جهت به اسم رجب مسمى شد و جهت مبالغه در تعظیم حرمت او را رجب المرجب مىگویند و اصم نیز گویند جهت آنکه در آن قعقعه سلاح نشنوند و اصب نیز خوانند بنا بر آنکه حقتعالى در این ماه رحمت خود را بر بندگان ریزان گرداند و صب بمعنى ریختن است.[2] در تأیید کلام وی می توان به کلمات برخی از لغت دانان مراجعه نمود، به عنوان نمونه، زبیدی آورده است: «رَجِبَ فلاناً: هَابَهُ و عَظَّمَهُ، کَرَجَبَهُ یَرْجُبُهُ رَجْباً و رُجُوباً، و رَجَّبَهُ تَرْجِیباً، و تَرَجَّبَهُ و أَرْجَبَهُ فهو مَرْجُوبٌ و مُرَجَّبٌ.»[3] دیگری می نویسد: «رَجَب: الشهر بعد جُمادَى و هو سابع الشهور. و الجمع: أرجاب. و سمَّوا رَجَبا لما رجّبوا الشجر و لتعظیمهم إیاه. و الترجیب التعظیم.»[4]
پنج شنبه 94 اردیبهشت 31 :: 7:10 صبح :: نویسنده : کامران اویسی
پنج شنبه 94 اردیبهشت 31 :: 7:7 صبح :: نویسنده : کامران اویسی
جمعه 94 فروردین 21 :: 7:3 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
تحقیقی که یکی از دانشجویان دانشگاه قم برای اینجانب فرستاده است در ادامه می آید. محکم در لغت محکم در لغت، از حکم به معنای منع برای اصلاح و جلوگیری از فساد است، احکام به معنای اتقان و استوار کردن است و حکیم کسی است که مانع از فساد است.(قرشی، 1/160 ) متشابه در لغت متشابه از«شبه»و شبه و شبیه، حقیقت معنی آن در همسانی و مشابهت از جهت کیفیت است و شبهه آن است که چیزی از دیگری که میانشان همسانی و مشابهت است، تمیز داده نشود.(راغب، مدخل شبه) اقسام محکم و متشابه در قرآن دلالت آیات قرآن بر محکم و متشابه بودن آیات، بر سه قسم است: :خداوند تعالی در آیاتی تمام قرآن را به محکم بودن توصیف فرموده است، مانند.1 الر، کتاب احکمت آیاته».(هود، 1)و نیز:«الر، تلک آیات الکتاب الحکیم»(یونس،1) در آیهای تمام قرآن را متشابه توصیف کرده است:مانند:«الله نزّل احسن الحدیث کتابا متشابها».(زمر،23) .2 3.و در آیهای، قرآن کریم به این که بعضی از آیات آن محکم و بعضی متشابه است، وصف شده است، به این صورت که:«هو الذی أنزل علیک الکتاب منه ایات محکمات هنّ امّ الکتاب و اخر متشابهات...».(آل عمران،7) مقصود از محکم بودن تمام آیات، استواری مطالب و عدم تناقض و اختلاف است و مقصود از متشابه بودن تمام قرآن، شباهت داشتن هر قسمت آن با قسمت دیگر از نظر خوبی و درستی و عدم ایراد و تناقض برخی با برخی دیگر است و نیز از نظر معجزه بودن همه آیات و این که بعضی از آیات، بعضی دیگر را تصدیق میکنند، در این دو قسم معنای لغوی محکم و متشابه مورد نظر است.
اما آیه سوم صراحت دارد که در قرآن هم آیات محکم وجود دارد و هم متشابه که این قسم با معنای اصطلاحی مطابقت دارد و مورد بحث ما نیز همین قسم است.(اقتباس از مجمع البیان، 2/702، تفسیر کبیر، 7/167، اتقان، 2/299) محکم و متشابه در اصطلاح مرحوم شیخ طوسی گفته است:محکم کلامی است که دلالتش واضح و آشکار است و از ظاهر آن علم به مراد و مقصود بدون قرینه حاصل میشود، مانند:«انّ اللّه لا یظلم الناس شیئا».و متشابه کلامی است که از ظاهر آن مراد و مقصودش دانسته نمیشود تا این که چیزی که معنای آن را روشن نماید، بدان منظم گردد.(همو)آیات محکم بر اساس معرفی خود قرآن، امّ الکتاب، مرجع و مفسّر متشابهات معرّفی شده اند انواع محکم 1.محکم در اصول دین، همچون ایمان به خدای تعالی و وحدانیت او مانند:«فامنوا باللّه».(آل عمران، 179)، یا:«انّما اللّه اله واحد».(نساء، 171) 2.آیاتی که درباره فضایل اخلاقی و صفات کریمه همچون عدل، صدق، امانت، احسان، وفای به عهد، نیکی به والدین و صله رحم و مانند آن باشد، مانند سفارش به: صداقت مانند:«قال اللّه هذا یوم ینفع الصادقین صدقهم» 3. آیاتی که در بردارنده حکم است، ماننده«آیات الاحکام»که در آنها گاهی حکم به صورت کلّی بیان شده و گاهی به صورت جزئی ولی دوام در آنها تصریح شده است.(العک،335 ) مصلحت وجود متشابهات در قرآن از نظر برخی از مفسّران یکی از ایراداتی که به قرآن کریم وارد کردهاند، این است که چرا در قرآن آیات متشابه وجود دارد تا سبب برداشتهای مختلف گردد و هر کس مطابق مذهب و مرام خود از متشابهات بهرهبرداری کند؟به عبارت دیگر چرا قرآن با یک بیان روشن و دور از تشابه، سخن نگفته تا ماده اختلاف و انحراف را ریشه کن ساخته و جلوی فتنهها را بگیرد؟ به این سؤال مفسّرین به طرق مختلف، پاسخ گفتهاند که در اینجا چند نمونه بیان میشود: مرحوم طبرسی در این باره گفته است:«اگر تمام قرآن محکم بود، چون دسترسی بدان برای مردم سهل و آسان میگردید، آنان از استدلال عقلی و دقّت رویگردان شده و در نتیجه راههایی که به معرفت باری تعالی و توحید او منتهی میشود، معطل میماند و از این گذشته برتری علمایی که رنج استخراج معانی متشابه را بر خود هموار کردهاند، شناخته نمیشد مرحوم شیخ طوسی گفته است:«اگر کسی سؤال کند چرا در قرآن آیات متشابه وجود دارد، در جواب گفته میشود برای دقت و توجهی که موجب علم شود، نه تکیه بر خبر بدون دقت نظر و اگر متشابهات نبود فضل علما بر غیر آنها دانسته نمیشد... تفسیر المیزان ضمن بیپایه و اساس شمردن این نظرات، سه مورد دیگر نیز ذکر کرده و به هر سه مورد اشکال وارد کرده است، هر چند که مطلب سوم قابل تأمل است وی مینویسد: 1.مشتمل بودن قرآن بر آیات متشابه برای آن است که قلوب مؤمنین مورد آزمایش قرار گیرد و میزان خلوص و خضوع آنان دربرابر اوامر الهی معلوم شود، اگر تمام آنچه در قرآن وارد شده برای همگان واضح و روشن و معقول بود، شک و شبههای برای کسی باقی نمیماند و ایمان داشتن به آن، فاقد خضوع در برابر امر خدا و تسلیم در برابر امر انبیا میگردید 2.شتمال قرآن بر آیات متشابه سبب میشود که عقل به تحقیق و کنجکاوی بپردازد، اگر قرآن همهاش از محکمات بود، دیگر عاملی وجود نداشت تا به بحث و تحقیق پرداخته، در نتیجه عقل به خاموشی و نابودی میگرایید.
3.پیامبران برای هدایت مردم برانگیخته شدهاند و در بین آنان عوام و خواص وجود دارند؛ بعضی بسیار با هوش و بعضی کند ذهن، بعضی عالم و بعضی جاهل هستند و پیامبران نمیتوانند تمام آن معانی عالی را برای آنان به وضوح و روشنی بیان کنند، لذا آنها را به گونهای بیان میکنند که خواص آنها را بفهمند و لو به طریق کنایه و اشاره و عوام مأمور شوند به ایمان و تسلیم در برابر آن و تفویض امر آن به خدای تعالی موضوع مطلب : محکم, متشابه, قرآن, علوم قرآن, کامران, اویسی, دکتر, حجت الاسلام, استاد, دانشجو, دانشگاه, قم پنج شنبه 94 فروردین 13 :: 2:54 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
تحقیق حاضر توسط یکی از دانشجویان دانشگاه قم به نام آقای راستین برای اینجانب ارسال شده است. از ایشان تشکر می شود: سورههایی که با یک نوع حروف مقطعه آغاز میشوند، مطالب مشترکی دارند.برای مثال در سورههایی که با«حم»شروع میشوند، بلافاصله بعد از آن جملهی«تنزیل الکتاب من اللّه» یا چیزی که به معنای آن نزدیک است، قرار گرفته، در سورههایی که با«الر»شروع میشوند، بعد از آن«تلک آیات الکتاب»و یا شبیه آن و در سورههایی که با«الم»آغاز میشوند، به دنبال آن«ذلک الکتاب لا ریب فیه»یا مفهوم آن آمده است. 1.حروف مقطعه، رمز و اشاره به مدت عمر امت مسلمان محدث بحرانی از محمد بن قیس روایت میکند که امام باقر«ع»میفرمود: 2.حروف مقطعه، رمز و اشاره به اسما و صفات خداوند مثلا در مورد«الم»میگویند:الف اشاره به«انا»و لام اشاره به«الله»و میم اشاره به«اعلم»هستند که مجموعا به جای«انا اللّه اعلم»است.یا«الص»اشاره به «انا اللّه اعلم و افصّل»است. 9 3.حروف مقطعه، رمزی به اسم اعظم الهی در صورتی که بتوانیم این حروف جداگانه را به هم بپیوندیم، اسم اعظم خداوند از آنها استخراج میشود. مثلا«الر»و«حم»و«ن»به صورت«الرحمن»در میآیند؛ همچنین سایر حروف مقطعهی قرآن.در حالی که سعید بن جبیر میگوید:ما قادر بر جمع و پیوند حروفی که اسم اعظم از آنها استخراج میشود، نیستیم. 13 4.حروف مقطعهی قرآن، سوگندهای خداوند به نامهای خود هر یک از حروف مقطعه اسامی خداوند هستند.اخفش 5.حروف مقطعهی قرآن، از متشابهات آقای سید ابو الفضل میر محمدی زرندی، نگارندهی کتاب«تاریخ و علوم قرآن»میگوید:هر گاه دلیلی نباشد که دلالت کند بر مقصود از این حروف و اجماعی هم در بین نباشد تا تعیین کنندهی مفهوم این حروف باشد و عرف و لغت نیز چیزی از این حروف درک ننموده باشند، پس طبعا باید گفت:این حروف از متشابهات هستند، مانند سایر متشابهات قرآن مجید و جز خداوند و علمای خاص، کسی بر تأویلات و معانی آنها واقف نیست. 6.حروف مقطعه، ساده و عادی حکمت افتتاح بعضی از سورهها به حروف مقطعه این است که قرآن از حروفی فراهم آمده است که مردم آنها را میشناسند.اما این حروف در برخی موارد به صورت مقطع و جدای از هم، «مانند فواتح سور»و در برخی موارد به صورت کلمه، جمله، آیه و سوره با هم ترکیب یافتهاند تا دلیل عجز و ناتوانی عرب و تازیان به آوردن و پرداختن مانند آنها باشند. 19 7.حروف مقطعه، از اسرار و رازهای نهانی چون برخی از محققان اسلامی به ازلیت و قدیم بودن این حروف معتقد بوده و هستند، بنابر احتیاط، از تفسیر و توضیح آنها و در نتیجه از اظهارنظر صریح و قاطع دربارهی آنها خودداری میکنند.چنان که شبعی حروف مقطعه را به عنوان«سرّ هذا القرآن»معرفی کرده است: فی کلّ کتاب سرّ و سرّه فی القرآن سائر حروف الهجاء المذکورة فی اوائل السّور 21 . 8.حروف مقطعه، عامل جلب توجه کافران و مشرکان به همدیگر میگفتند به قرآن گوش ندهید.آنها به هنگام قرائت قرآن سر و صدا میکردند، کف میزدند و سوت میکشیدند.و قال الّذین کفروا لا تسمعوا لهذا القرآن و الغوا فیه لعلّکم تغلبون:کفار گفتند، به این قرآن گوش فرا ندهید و یاوهگویی کنید تا شاید چیره و غالب شوید. 23 9.حروف مقطعه، بیشترین حروف واقع شده در سورهها شخصی به نام دکتر رشاد خلیفه، اهل مصر و مقیم در آمریکا، با استفاده از رایانه به این نتیجه رسید که حروف مقطعهی قرآن در سور متعدد، این حقیقت را نشان میدهند که این حروف در هر سورهای آمدهاند، بیش از سایر حروف دیگر تهجی در آن به کار رفتهاند.مثلا در سورهی بقره که با«الم»آغاز شده است، حرف«الف» بیش از«لام»و حرف«لام»بیش از«میم»و حرف میم بیشتر از سایر حروف تهجی به کار رفته است.به همین ترتیب، در سایر سورههای قرآنی، حروف مقطعهی قرآن نمایانگر استعمال فزونتر آن حروف در آن سورههاست. نام برده با تغذیهی رایانه، تمامی حروف قرآن را در مدت دو سال مورد بررسی قرار داد و با گرفتن آمارهای متعدد، چنین نتیجه گرفت که حروف واقع در اوایل سورهها، بیشترین حروف واقع شده در آن سورهها هستند.مثلا حرف«ق»در سورهی«ق»و همچنین حرف«ص»در سورهی«ص»بالاترین آمار را دارند. 27 10.حروف مقطعه مأخوذ از اسما و نامها عجیبترین و سخیفترین نظر دربارهی حروف مقطعه، نظر نولدکه 28 مستشرق آلمانی است که ابتدا آن را اظهار کرد و سپس متوجه اشتباه خود شد، و آن این که: حروف مقطعهی قرآن مطالبی بیگانه از نص قرآن هستند و مردم آنها را به قرآن اضافه کردهاند.
منابع 1.پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تألیف دکتر سید محمدباقر حجتی. موضوع مطلب : قم, دانشگاه, علوم قرآن, استاد, دکتر, کامران, دانشجو, تحقیق, حروف مقطعه, شاگرد, تدریس چهارشنبه 92 فروردین 28 :: 12:42 صبح :: نویسنده : کامران اویسی
ازجمله کتبی که وزارت علوم برای مقطع کارشناسی رشته الهیات قرار داده کتب اعتقادی زیر است: موسوعه اعتقادی بر پایه قرانم وح دیث ری شهری تجرید الاعتقاد خواجه نصیر طوسی معرفت فطری خدا رضا برنجکار توحید الامامیه ملکی میانجی عقاید الامامیه مظفر الاهیات سبحانی خداشناسی مصباح یزدی آشنایی با علوم اسلامی کلام مطهری آشنایی با علوم اسلامی کلام برنجکار عدل الهی مطهری عدل در جهان بینی توحیدی ری شهری موضوع مطلب : وزارت علوم, سر فصل دروس, کارشناسی, الهیات, دانشگاه, اعتقادات دوشنبه 91 فروردین 14 :: 11:52 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
کتاب هایی را باید حتما مطالعه کرد: البیان آیت الله خویی مجمع البیان کل سوره بقره+ جزء 26-27-28-29-30 رجال مقدمه معجم رجال الحدیث آقای خویی یا کلیات علم رجال آقای سبحانی درایة الحدیث آقای شانه چی یا دکتر مودب یا آقای سبحانی علوم القرآن الاتقان سیوطی و مختصر التمهید آقای معرفت تاریخ قرآن معرفت یا رامیار یا حجتی امالی سید مرتضی خصوصا جلد اول بغیر از اشعار خطبه 1تا 100 نهج البلاغه در حد ترجمه و تجزیه ترکیب+برخی ها مقدمه ابن خلدون را ملاک می گیرند انگلیسی دایره المعارف اسلامی مدخل های قرآن و حدیث که زیاد است. موضوع مطلب : علوم قرآن و حدیث, دکتری, دانشگاه, منابع, الهیات پیوندها لوگو آمار وبلاگ
|
||