به یاد دوست آخرین مطالب
آرشیو وبلاگ
پنج شنبه 95 خرداد 20 :: 4:58 صبح :: نویسنده : کامران اویسی
یکی از شبهاتی که اخیراً در میان برخی از دانشجویان دیده می شود و گویا از شبهات بهائیانی است که می خواهند مستمسکی برای عقاید باطل خود پیدا کنند، قضیه دوازده مهدی پس از امام دوازدهم (علیه اسلام) است. این مستمسک، ناشی از وجود روایاتی است که در آنها به صراحت به آمدن دوازده مهدی پس از امام دوازدهم (علیه اسلام) اشاره دارد. به عنوان نمونه و عن آبائه عن النبیّ صلّى اللّه علیه و آله قال: «قال- فی اللّیلة التی کانت فیها وفاته- لعلیّ علیه السّلام: یا أبا الحسن أحضر صحیفة و دواة، فاملى (فأملا) رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله وصیته حتّى انتهى هذا الموضع. فقال: یا علی إنه سیکون بعدى اثنا عشر إماما و من بعدهم اثنا عشر مهدیّا، فأنت یا على أول الاثنى عشر الإمام. و ساق الحدیث إلى أن قال: و لیسلّمها الحسن إلى ابنه «م ح م د» المستحفظ من آل محمد صلّى اللّه علیهم. فذلک اثنا عشر إماما، ثمّ یکون من بعده اثنا عشر مهدیّا، فاذا حضرته الوفاة فلیسلّمها إلى ابنه أول المهدیین له ثلاثة أسامی اسم کاسمی و اسم أبى و هو عبد اللّه و أحمد و الاسم الثالث المهدی و هو أول المؤمنین».[1] ترجمه: امام (علیه السلام) از پدرانش از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل می کند: «پیامبر (صلی الله علیه و آله) در شبی که می خواست وفات نماید به علی (علیه السلام) فرمود: ای ابا الحسن! یک کاغذ و دوات حاضر کن. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) وصیتش را املا فرمود تا اینجا انتها یافت. و حدیث ادامه داشت تا اینجا که فرمود: تا اینکه امام حسن عسکری (علیه السلام) امر امامت را به پسرش "م ح م د" کسی که از بین آل محمد (صلّى اللّه علیهم) وجودش حفظ گردیده است، بسپارد. پس آنها دوازده امام هستند؛ سپس بعد از او، دوازده مهدی هستند. هنگامی که موقع وفات امام دوازدهم (علیه السلام) رسید، او هدایت و مهدی بودن را به پسرش که اولین نفر از آن مهدی های دوازدگانه است، می سپارد؛ امام دوازدهم (علیه السلام) سه اسم دارد؛ اسمی همانند نام من و اسمی مثل نام پدرم و آن عبدالله و احمد است و اسم سوم، مهدی است و او اولین ایمان آورندگان است.» پاسخ ها و توجیه هایی نسبت به روایات نامبرده، گفته شده است مانند اینکه بعد از حضرت مهدى (علیه السلام) دولتى نیست؛ فقط در روایت ضعیفى هست که فرزندانش به جایش مىنشینند و در بیشتر روایات است که حضرت مهدى (ع) تا چهل روز پیش قیامت نمیرد، و آن موقعى است که هرج و مرج و نشانههاى قیامت پیدا شود و اگر بر ما لازم بود که بامامت دوازده نفر بعد از آنها (که در روایات دیگرى وارد شده) اقرار کنیم باید حدیثهاى متواترى هم در این باره باشد که در برابر حدیثهاى معارض بتواند مقاومت کند و ملاحظه جمع بین آنها بشود. نیز ممکن است این مهدی های دوازده گانه خلیفه و نایبانی برای امام دوزادهم باشند البته بدون مقام امامت. توجیه های دیگری مانند اینکه مقصود رجعت دوباره ائمه (علیهم السلام) است نیز گفته شده است.[2]این احتمال نیز وجود دارد که منشا چنین روایاتی به زیدیه برگردد که می خواستند شاهدی برای افرادی که خود را مهدی می دانستند، داشته باشد و حتی احتمال دارد این نوع از روایات از ساخته های افرادی مانند وهب بن منبه و از اسرائیلیات باشد که روایاتی شبیه به آن را نقل کرده است.
[1] . نوادر الأخبار فی ما یتعلق بأصول الدین، ص 294. [2]. ر.ک: الإیقاظ من الهجعة بالبرهان على الرجعة، ص 397-404. موضوع مطلب : مهدویت, امام زمان, امام مهدی, شیعه, دوازده, کامران, ویسی, کامران اویسی, دکتر, استاد, حجت الاسلام, دانشگاه, حوزه, شبهات پنج شنبه 95 فروردین 26 :: 12:2 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
درباره ماه های قمری برخی از مفسران طبق بعضی از روایات وارده و حتی مواردی از آیات قرآن کریم، سخنانی گفته اند. به تعدادی از آنها اشاره می شود: شیخ ابوالفتوح رازی گفته است: قوله تعالى: یَسْئَلُونَکَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرامِ، مراد ماه رجب است، و این ماهها را براى آن حرام خوانند که قتال و قتل در آن حرام است. و گفتهاند: لعظم حرمته، براى تعظیم حرمت او را حرامش خوانند و از این جا این ماه را منصل الأسنّه گفتند و مضر الأسنّه، که در این ماه عرب سنانها از نیزه بگرفتندى. و گفتهاند: رجبش براى آن خواندند که از ماههاى حرام منفرد است، چه او، تنهاست و آن سه گانه باقى، پیوسته. و گفتهاند: براى آن که از ماهها هیچ به حرمت او نیست، و گفتهاند: براى تعظیمش من التّرجیب، من قول سعد: أنا جذیلها المحکّک و عذیقها المرجّب، منّا أمیر و منکم أمیر- قاله یوم السّقیفة. و مرجّب، درختى بود که از بسیارى بارى «6» که دارد ترسند که بشکند، دعامهاى از زیر او برزنند. و این ماه را «أصمّ» خوانند، براى آن که در او قعقعه سلاح نشنیدندى، و این از باب لیله نائم و نهاره صائم. و این ماه را «أصبّ» خوانند، لأنّ اللَّه تعالى یصبّ فیه رحمته على عباده، در این ماه خداى تعالى رحمت خود بر گناهکاران ریزد. و این ماه را نیز «رجم» خوانند، براى آن که خداى تعالى شیاطین را در این ماه رجم فرماید، و در جاهلیّت عظیم الحرمة بود، و چون اسلام آمد حرمتش بیفزود، و در فضل او کتابى مفرد کردهاند. [1] ملا فتح الله کاشانی در تفسیر خود آورده است: و بدانکه رجب را ماه حرام گویند جهت آنکه قتل در او حرام است و ماه مفصل لا سنه نیز گویند زیرا که عرب در این ماه سر نیزه ها را بر روی نیزه ها نمی گذاشتند و تسمیه آن به رجب جهت آنست که اشتقاق آن از رجبته است بمعنى عظمته و چون عرب تعظیم حرمة این ماه کردند از این جهت به اسم رجب مسمى شد و جهت مبالغه در تعظیم حرمت او را رجب المرجب مىگویند و اصم نیز گویند جهت آنکه در آن قعقعه سلاح نشنوند و اصب نیز خوانند بنا بر آنکه حقتعالى در این ماه رحمت خود را بر بندگان ریزان گرداند و صب بمعنى ریختن است.[2] در تأیید کلام وی می توان به کلمات برخی از لغت دانان مراجعه نمود، به عنوان نمونه، زبیدی آورده است: «رَجِبَ فلاناً: هَابَهُ و عَظَّمَهُ، کَرَجَبَهُ یَرْجُبُهُ رَجْباً و رُجُوباً، و رَجَّبَهُ تَرْجِیباً، و تَرَجَّبَهُ و أَرْجَبَهُ فهو مَرْجُوبٌ و مُرَجَّبٌ.»[3] دیگری می نویسد: «رَجَب: الشهر بعد جُمادَى و هو سابع الشهور. و الجمع: أرجاب. و سمَّوا رَجَبا لما رجّبوا الشجر و لتعظیمهم إیاه. و الترجیب التعظیم.»[4]
شنبه 94 فروردین 29 :: 7:50 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
یکی از دانشجویان دانشگاه قم تحقیق ذیل را برای بنده فرستاده است. رده است (2). بدر الدین زرکشى (3) نقل مىکندکه حرالى کتابى در این زمینه نوشته و بیش از نود اسم یا وصف براى قرآن یاد آورشده است. از قاضى عزیزى نیز 55 نام و عنوان براى قرآن نقل شده است که درجدول ذیل آمده و 43 نام اول آن با نظر ابو الفتح رازى مشترک است .
1) قرآن: ان علینا جمعه و قرآنه فاذا قراناه فاتبع قرآنه (قیامت / 17و18)
2) فرقان: و انزل التوراة و الانجیل من قبل هدى للناس و انزل الفرقان (آل عمران / 3 و 4) - یا ایها الذین آمنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانا (انفال / 29) - تبارک الذی نزل الفرقان على عبده لیکون للعالمین نذیرا (فرقان / 1)
3) کتاب: انا انزلنا الیک الکتاب بالحق لتحکم بین الناس (نساء / 29) - ان الذین یتلون کتاب الله و اقاموا الصلاة (فاطر / 105) - ذلک الکتاب لا ریب فیه (بقره / 2)
4) ذکر: انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون (قمر / 17) - ذلک نتلوه علیک من الآیات و الذکر الحکیم (فصلت / 41) - و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم و لعلهمیتفکرون (یس / 69) - و انه لذکر لک و لقومک (ص / 1) - و هذا ذکر مبارک انزلناه افانتم له منکرون (انبیا / 50) - ص و القرآن ذى الذکر (زخرف / 44) - ان هو الا ذکر و قرآن مبین (نحل / 44) - ان الذین کفروا بالذکر لما جائهم و انه لکتاب عزیز (حجر / 9) - و لقد یسرنا القرآن للذکر فهل من مدکر (آل عمران / 58)
5) تنزیل: و انه لتنزیل رب العالمین (اسراء / 106) - انا نحن نزلنا علیک القرآن تنزیلا (انسان / 23) - و قرآنا فرقناه لتقراه على الناس على مکث و نزلناه تنزیلا (شعراء / 192)
6) حدیث: الله نزل احسن الحدیث کتابا متشابها مثانی تقشعر منهجلود الذین یخشون ربهم (طور / 34) - فلعلک باخع نفسک على آثارهم ان لم یؤمنوا بهذا الحدیث اسفا (نجم / 59 و 60) - ا فمن هذا الحدیث تعجبون و تضحکون و لا تبکون (کهف / 6) - فلیاتوا بحدیث مثله ان کانوا صادقین (زمر / 23)
7) موعظه: یا ایها الناس قد جائتکم موعظة من ربکم و شفاء لما فیالصدور (یونس / 57)
8) تذکره: و انه لتذکرة للمتقین (مزمل / 19) - ان هذه تذکرة (الحاقه / 48)
9) ذکرى: و جاءک فی هذه الحق و موعظة و ذکرى للمؤمنین (هود / 120)
10) بیان: هذا بیان للناس و هدى و موعظة للمتقین (آل عمران / 138)
11) هدى: ذلک الکتاب لا ریب فیه هدى للمتقین (بقره / 2)
12) شفاء: ا اعجمی و عربی قل هو للذین آمنوا هدى و شفاء (فصلت / 44)
13) حکم: و کذلک انزلناه حکما عربیا (رعد / 37)
14) حکمت: و اذکرن ما یتلى فی بیوتکن من آیات الله و الحکمة (احزاب / 34)
15) حکیم: ذلک نتلوه علیک من الآیات و الذکر الحکیم (آل عمران / 58)
16) مهیمن: و انزلنا الیک الکتاب بالحق مصدقا لما بین یدیه من الکتاب و مهیمنا علیه (مائده / 48)
17) هادى: انا سمعنا قرآنا عجبا یهدی الى الرشد فآمنا به (جن / 1 و 2)
18) نور: و اتبعوا النور الذی انزل معه (اعراف / 157)
19) رحمت: و انه لهدى و رحمة للمؤمنین (نمل / 77)
20) عصمت: و اعتصموا بحبل الله جمیعا (آل عمران / 103)
21) نعمت: و اما بنعمة ربک فحدث (ضحى / 11)
22) حق: و انه لحق الیقین (حاقه / 51)
23) تبیان: و نزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء (نحل / 89)
24) بصائر: بصائر للناس و هدى و رحمة لعلهم یتذکرون (قصص / 43)
25) مبارک: هذا ذکر مبارک انزلناه (انبیا / 50)
26) مجید: ق و القرآن المجید (ق / 1)
27) عزیز: و انه لکتاب عزیز (فصلت / 41)
28) عظیم: و لقد آتیناک سبعا من المثانی و القرآن العظیم (حجر / 87)
29) کریم: انه لقرآن کریم (واقعه / 77)
30) سراج: و داعیا الى الله باذنه و سراجا منیرا (احزاب / 46)
31) منیر: و سراجا منیرا، (بنابر آن که «سراج منیر» قرآن باشد که همراهپیامبر فرستاده شد). (احزاب / 46)
32) بشیر: کتاب فصلت آیاته قرآنا عربیا لقوم یعلمون بشیرا و نذیرا فاعرض اکثرهم (فصلت / 3 و 4)
33) نذیر: بشیرا و نذیرا فاعرض اکثرهم فهم لا یسمعون (فصلت / 4)
34) صراط: اهدنا الصراط المستقیم (حمد / 6)
35) حبل: و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا (آل عمران / 103)
36) روح: و کذلک اوحینا الیک روحا من امرنا (شورى / 52)
37) قصص: نحن نقص علیک احسن القصص (یوسف / 3)
38) فصل: انه لقول فصل (طارق / 13)
39) نجوم: فلا اقسم بمواقع النجوم، (بنابر آن که نجوم به معناىتدریجى قرآن باشد). (واقعه / 75)
40) عجب: انا سمعنا قرآنا عجبا (جن / 1)
41) قیم: و لم یجعل له عوجا قیما لینذر باسا شدیدا (کهف / 1 و 2)
42) مبین: تلک آیات الکتاب المبین (یوسف / 1)
43) على: و انه فی ام الکتاب لدینا لعلی حکیم (زخرف / 4)
44) کلام: و ان احد من المشرکین استجارک فاجره حتى یسمعکلام الله (توبه / 6)
45) قول: و لقد وصلنا لهم القول (قصص / 51)
46) بلاغ: هذا بلاغ للناس (ابراهیم / 52)
47) متشابه: الله نزل احسن الحدیث کتابا متشابها (زمر / 23)
48) عربى: قرآنا عربیا غیر ذی عوج لعلهم یتقون (زمر / 28)
49) عدل: و تمت کلمة ربک صدقا و عدلا (انعام / 115)
50) بشرى: هدى و بشرى للمؤمنین (نمل / 2)
51) امر: ذلک امر الله انزله الیکم (طلاق / 5)
52) ایمان: سمعنا منادیا ینادی للایمان (آل عمران / 193)
53) نبا: عم یتسائلون عن النبا العظیم (نبا / 1 و 2)
54) وحى: انما انذرکم بالوحی (انبیا / 45)
55) علم: و لئن اتبعت اهوائهم بعد ما جاءک من العلم (رعد / 37)
پىنوشتها:
1 - ر. ک: ابو الفتوح رازى، الروض الجنان و روح الجنان، ج 1، مقدمه، ص 5.
2 - تفسیر طبرسى، ج 1، مقدمه، فن رابع، ص 14.
3 - البرهان، ج 1، ص 276 - 273. الاتقان، ج 1، ص 146 - 143.
منبع:
علوم قرآنى صفحه 106 محمد هادى معرفت
////////////////////////////////////////////
قسمت دوم
اسامی قرآن کریم، معنای لغوی و اصطلاحى آنها را همراه با آدرس بیان کنید:
پاسخ:
عناوین قرآن کریم، دو قسم است: 1. اسامی؛ 2. اوصاف.
اسامی: اسامی قرآن 55 و گاهی تا بیش از 90 مورد ذکر شده است. بیان همه آنها از حوصله این پاسخ نامه خارج است. از این رو، فقط به ذکر چهار نام مشهور آن اکتفا میکنیم:
1. قرآن: این واژه یا از "قَرْن" و یا از "قرأ" به معنای، جمع، پیوند و ضمیمه نمودن حروف و کلمات به یک دیگر در هنگام ترتیل است. "قرن الشئ بالشئ؛ پیوند دادن چیزی به چیزی."؛ "قرأ المأ فی الحوض؛ آب را در حوض جمع کرد."
"إِنَّ عَلَیْنَا جَمْعَهُو وَ قُرْءَانَهُ # فَإِذَا قَرَأْنَـَهُ فَاتَّبِعْ قُرْءَانَهُو # ثُمَّ إِنَّ عَلَیْنَا بَیَانَهُ؛(قیامه،17ـ19) چرا که جمع کردن و خواندن آن بر عهده ما است. پس هر گاه آن را خواندیم، از خواندن آن پیروی کن، سپس بیان (و توضیح) آن (نیز) بر عهده ما است".(مفردات راغب اصفهانی، ص 413ـ414، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان / تفسیر نمونه، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران، ج 27، ص 295ـ299، دارالکتب الاسلامیه.)
2. کتاب؛ به معنای ضمیمه کردن بعضی حروف بر بعضی دیگر به واسطه نوشتن است. البته گاهی به ضمیمه کردن حروف به یکدیگر به صورت لفظی نیز کتاب میگویند؛ و به همین خاطر به آیات و کلام خدا کتاب گفته میشود، و لو نوشته نشود.(مفردات، راغب اصفهانی، ص 440، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.) این اسم، نزدیک به صد مورد، از جمله در سوره ص آیه 29 آمده است.
3. ذکر؛ این عنوان، به معنای یادآوری قلبی و زبانی است.(همان، ص 181.) این اسم، در 20 مورد از جمله سوره انبیأ آیه 50 برای قرآن به کار رفته است.
4. فرقان؛ این عنوان به معنای جدا کننده حق از باطل است.(همان، ص 392.) این اسم در سوره فرقان آیه 1 به کار رفته است.
سه عنوان کتاب، ذکر و فرقان، برای کتابهای آسمانی دیگر نیز ذکر گردیده و تنها عنوان قرآن، به صورت اسم خاص برای این کتاب آسمانی مطرح است.
اوصاف؛
اوصاف، گاهی مستقیماً به صورت وصف برای نامهای "قرآن"، "کتاب" و "ذکر" به کار رفتهاند، و گاهی به صورت غیر مستقیم؛ در این جا فقط به اوصاف مستقیم اشاره میکنیم:
1. مجید؛ به معنای با شکوه؛ سوره ق، آیه 1.
2. کریم؛ به معنای ارجمند؛ سوره واقعه، آیه 77.
3. حکیم؛ به معنای حکمتآموز؛ سوره یس، آیه 3.
4. عظیم؛ به معنای بزرگ؛ سوره حجر، آیه 87.
5. عزیز؛ به معنای قوی و محکم؛ سوره فصلت، آیه 41.
6. مبارک؛ به معنای خجسته؛ سوره انبیأ، آیه 50.
7. مبین؛ به معنای روشنگر؛ سوره حجر، آیه 1.
8. متشابه؛ به معنای همانند؛ (کتابی که آیاتش در لطف، زیبایی، عمق و محتوا همانند یک دیگر است) سوره زمر، آیه 23.
9. مثانی؛ به معنای مکرر؛ (تکراری شوقانگیز) سوره زمر، آیه 23.
10. عربی؛ به معنای زبان روشن، گویا و فصیح؛ سوره یوسف، آیه 2.
11. غیر ذی عوج؛ به معنای کژ نبودن؛ سوره زمر، آیه 28.
12. ذی الذکر؛ به معنای پراندرز؛ سوره ص، آیه 1.
13. بشیر؛ به معنای بشارتگر؛ سوره فصلت، آیه 2 و 3.
14. نذیر؛ به معنای هشدار دهنده؛ سوره فصلت، آیه 2 و 3.
15. قیم؛ به معنای راست و درست؛ سوره کهف، آیه 1 و 2.
نام دیگر قرآن که مشهور است و در قرآن نیست، عنوان "مصحف" است(ر.ک: درسنامه علوم قرآنی، حسین جوان آراسته، ص 36ـ55، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.) موضوع مطلب : اوصاف قرآن, علوم قرآن, اویسی, کامران, دانشگاه قم, دکتر, حجت الاسلام, استاد جمعه 94 فروردین 21 :: 7:3 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
تحقیقی که یکی از دانشجویان دانشگاه قم برای اینجانب فرستاده است در ادامه می آید. محکم در لغت محکم در لغت، از حکم به معنای منع برای اصلاح و جلوگیری از فساد است، احکام به معنای اتقان و استوار کردن است و حکیم کسی است که مانع از فساد است.(قرشی، 1/160 ) متشابه در لغت متشابه از«شبه»و شبه و شبیه، حقیقت معنی آن در همسانی و مشابهت از جهت کیفیت است و شبهه آن است که چیزی از دیگری که میانشان همسانی و مشابهت است، تمیز داده نشود.(راغب، مدخل شبه) اقسام محکم و متشابه در قرآن دلالت آیات قرآن بر محکم و متشابه بودن آیات، بر سه قسم است: :خداوند تعالی در آیاتی تمام قرآن را به محکم بودن توصیف فرموده است، مانند.1 الر، کتاب احکمت آیاته».(هود، 1)و نیز:«الر، تلک آیات الکتاب الحکیم»(یونس،1) در آیهای تمام قرآن را متشابه توصیف کرده است:مانند:«الله نزّل احسن الحدیث کتابا متشابها».(زمر،23) .2 3.و در آیهای، قرآن کریم به این که بعضی از آیات آن محکم و بعضی متشابه است، وصف شده است، به این صورت که:«هو الذی أنزل علیک الکتاب منه ایات محکمات هنّ امّ الکتاب و اخر متشابهات...».(آل عمران،7) مقصود از محکم بودن تمام آیات، استواری مطالب و عدم تناقض و اختلاف است و مقصود از متشابه بودن تمام قرآن، شباهت داشتن هر قسمت آن با قسمت دیگر از نظر خوبی و درستی و عدم ایراد و تناقض برخی با برخی دیگر است و نیز از نظر معجزه بودن همه آیات و این که بعضی از آیات، بعضی دیگر را تصدیق میکنند، در این دو قسم معنای لغوی محکم و متشابه مورد نظر است.
اما آیه سوم صراحت دارد که در قرآن هم آیات محکم وجود دارد و هم متشابه که این قسم با معنای اصطلاحی مطابقت دارد و مورد بحث ما نیز همین قسم است.(اقتباس از مجمع البیان، 2/702، تفسیر کبیر، 7/167، اتقان، 2/299) محکم و متشابه در اصطلاح مرحوم شیخ طوسی گفته است:محکم کلامی است که دلالتش واضح و آشکار است و از ظاهر آن علم به مراد و مقصود بدون قرینه حاصل میشود، مانند:«انّ اللّه لا یظلم الناس شیئا».و متشابه کلامی است که از ظاهر آن مراد و مقصودش دانسته نمیشود تا این که چیزی که معنای آن را روشن نماید، بدان منظم گردد.(همو)آیات محکم بر اساس معرفی خود قرآن، امّ الکتاب، مرجع و مفسّر متشابهات معرّفی شده اند انواع محکم 1.محکم در اصول دین، همچون ایمان به خدای تعالی و وحدانیت او مانند:«فامنوا باللّه».(آل عمران، 179)، یا:«انّما اللّه اله واحد».(نساء، 171) 2.آیاتی که درباره فضایل اخلاقی و صفات کریمه همچون عدل، صدق، امانت، احسان، وفای به عهد، نیکی به والدین و صله رحم و مانند آن باشد، مانند سفارش به: صداقت مانند:«قال اللّه هذا یوم ینفع الصادقین صدقهم» 3. آیاتی که در بردارنده حکم است، ماننده«آیات الاحکام»که در آنها گاهی حکم به صورت کلّی بیان شده و گاهی به صورت جزئی ولی دوام در آنها تصریح شده است.(العک،335 ) مصلحت وجود متشابهات در قرآن از نظر برخی از مفسّران یکی از ایراداتی که به قرآن کریم وارد کردهاند، این است که چرا در قرآن آیات متشابه وجود دارد تا سبب برداشتهای مختلف گردد و هر کس مطابق مذهب و مرام خود از متشابهات بهرهبرداری کند؟به عبارت دیگر چرا قرآن با یک بیان روشن و دور از تشابه، سخن نگفته تا ماده اختلاف و انحراف را ریشه کن ساخته و جلوی فتنهها را بگیرد؟ به این سؤال مفسّرین به طرق مختلف، پاسخ گفتهاند که در اینجا چند نمونه بیان میشود: مرحوم طبرسی در این باره گفته است:«اگر تمام قرآن محکم بود، چون دسترسی بدان برای مردم سهل و آسان میگردید، آنان از استدلال عقلی و دقّت رویگردان شده و در نتیجه راههایی که به معرفت باری تعالی و توحید او منتهی میشود، معطل میماند و از این گذشته برتری علمایی که رنج استخراج معانی متشابه را بر خود هموار کردهاند، شناخته نمیشد مرحوم شیخ طوسی گفته است:«اگر کسی سؤال کند چرا در قرآن آیات متشابه وجود دارد، در جواب گفته میشود برای دقت و توجهی که موجب علم شود، نه تکیه بر خبر بدون دقت نظر و اگر متشابهات نبود فضل علما بر غیر آنها دانسته نمیشد... تفسیر المیزان ضمن بیپایه و اساس شمردن این نظرات، سه مورد دیگر نیز ذکر کرده و به هر سه مورد اشکال وارد کرده است، هر چند که مطلب سوم قابل تأمل است وی مینویسد: 1.مشتمل بودن قرآن بر آیات متشابه برای آن است که قلوب مؤمنین مورد آزمایش قرار گیرد و میزان خلوص و خضوع آنان دربرابر اوامر الهی معلوم شود، اگر تمام آنچه در قرآن وارد شده برای همگان واضح و روشن و معقول بود، شک و شبههای برای کسی باقی نمیماند و ایمان داشتن به آن، فاقد خضوع در برابر امر خدا و تسلیم در برابر امر انبیا میگردید 2.شتمال قرآن بر آیات متشابه سبب میشود که عقل به تحقیق و کنجکاوی بپردازد، اگر قرآن همهاش از محکمات بود، دیگر عاملی وجود نداشت تا به بحث و تحقیق پرداخته، در نتیجه عقل به خاموشی و نابودی میگرایید.
3.پیامبران برای هدایت مردم برانگیخته شدهاند و در بین آنان عوام و خواص وجود دارند؛ بعضی بسیار با هوش و بعضی کند ذهن، بعضی عالم و بعضی جاهل هستند و پیامبران نمیتوانند تمام آن معانی عالی را برای آنان به وضوح و روشنی بیان کنند، لذا آنها را به گونهای بیان میکنند که خواص آنها را بفهمند و لو به طریق کنایه و اشاره و عوام مأمور شوند به ایمان و تسلیم در برابر آن و تفویض امر آن به خدای تعالی موضوع مطلب : محکم, متشابه, قرآن, علوم قرآن, کامران, اویسی, دکتر, حجت الاسلام, استاد, دانشجو, دانشگاه, قم پنج شنبه 94 فروردین 13 :: 2:54 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
تحقیق حاضر توسط یکی از دانشجویان دانشگاه قم به نام آقای راستین برای اینجانب ارسال شده است. از ایشان تشکر می شود: سورههایی که با یک نوع حروف مقطعه آغاز میشوند، مطالب مشترکی دارند.برای مثال در سورههایی که با«حم»شروع میشوند، بلافاصله بعد از آن جملهی«تنزیل الکتاب من اللّه» یا چیزی که به معنای آن نزدیک است، قرار گرفته، در سورههایی که با«الر»شروع میشوند، بعد از آن«تلک آیات الکتاب»و یا شبیه آن و در سورههایی که با«الم»آغاز میشوند، به دنبال آن«ذلک الکتاب لا ریب فیه»یا مفهوم آن آمده است. 1.حروف مقطعه، رمز و اشاره به مدت عمر امت مسلمان محدث بحرانی از محمد بن قیس روایت میکند که امام باقر«ع»میفرمود: 2.حروف مقطعه، رمز و اشاره به اسما و صفات خداوند مثلا در مورد«الم»میگویند:الف اشاره به«انا»و لام اشاره به«الله»و میم اشاره به«اعلم»هستند که مجموعا به جای«انا اللّه اعلم»است.یا«الص»اشاره به «انا اللّه اعلم و افصّل»است. 9 3.حروف مقطعه، رمزی به اسم اعظم الهی در صورتی که بتوانیم این حروف جداگانه را به هم بپیوندیم، اسم اعظم خداوند از آنها استخراج میشود. مثلا«الر»و«حم»و«ن»به صورت«الرحمن»در میآیند؛ همچنین سایر حروف مقطعهی قرآن.در حالی که سعید بن جبیر میگوید:ما قادر بر جمع و پیوند حروفی که اسم اعظم از آنها استخراج میشود، نیستیم. 13 4.حروف مقطعهی قرآن، سوگندهای خداوند به نامهای خود هر یک از حروف مقطعه اسامی خداوند هستند.اخفش 5.حروف مقطعهی قرآن، از متشابهات آقای سید ابو الفضل میر محمدی زرندی، نگارندهی کتاب«تاریخ و علوم قرآن»میگوید:هر گاه دلیلی نباشد که دلالت کند بر مقصود از این حروف و اجماعی هم در بین نباشد تا تعیین کنندهی مفهوم این حروف باشد و عرف و لغت نیز چیزی از این حروف درک ننموده باشند، پس طبعا باید گفت:این حروف از متشابهات هستند، مانند سایر متشابهات قرآن مجید و جز خداوند و علمای خاص، کسی بر تأویلات و معانی آنها واقف نیست. 6.حروف مقطعه، ساده و عادی حکمت افتتاح بعضی از سورهها به حروف مقطعه این است که قرآن از حروفی فراهم آمده است که مردم آنها را میشناسند.اما این حروف در برخی موارد به صورت مقطع و جدای از هم، «مانند فواتح سور»و در برخی موارد به صورت کلمه، جمله، آیه و سوره با هم ترکیب یافتهاند تا دلیل عجز و ناتوانی عرب و تازیان به آوردن و پرداختن مانند آنها باشند. 19 7.حروف مقطعه، از اسرار و رازهای نهانی چون برخی از محققان اسلامی به ازلیت و قدیم بودن این حروف معتقد بوده و هستند، بنابر احتیاط، از تفسیر و توضیح آنها و در نتیجه از اظهارنظر صریح و قاطع دربارهی آنها خودداری میکنند.چنان که شبعی حروف مقطعه را به عنوان«سرّ هذا القرآن»معرفی کرده است: فی کلّ کتاب سرّ و سرّه فی القرآن سائر حروف الهجاء المذکورة فی اوائل السّور 21 . 8.حروف مقطعه، عامل جلب توجه کافران و مشرکان به همدیگر میگفتند به قرآن گوش ندهید.آنها به هنگام قرائت قرآن سر و صدا میکردند، کف میزدند و سوت میکشیدند.و قال الّذین کفروا لا تسمعوا لهذا القرآن و الغوا فیه لعلّکم تغلبون:کفار گفتند، به این قرآن گوش فرا ندهید و یاوهگویی کنید تا شاید چیره و غالب شوید. 23 9.حروف مقطعه، بیشترین حروف واقع شده در سورهها شخصی به نام دکتر رشاد خلیفه، اهل مصر و مقیم در آمریکا، با استفاده از رایانه به این نتیجه رسید که حروف مقطعهی قرآن در سور متعدد، این حقیقت را نشان میدهند که این حروف در هر سورهای آمدهاند، بیش از سایر حروف دیگر تهجی در آن به کار رفتهاند.مثلا در سورهی بقره که با«الم»آغاز شده است، حرف«الف» بیش از«لام»و حرف«لام»بیش از«میم»و حرف میم بیشتر از سایر حروف تهجی به کار رفته است.به همین ترتیب، در سایر سورههای قرآنی، حروف مقطعهی قرآن نمایانگر استعمال فزونتر آن حروف در آن سورههاست. نام برده با تغذیهی رایانه، تمامی حروف قرآن را در مدت دو سال مورد بررسی قرار داد و با گرفتن آمارهای متعدد، چنین نتیجه گرفت که حروف واقع در اوایل سورهها، بیشترین حروف واقع شده در آن سورهها هستند.مثلا حرف«ق»در سورهی«ق»و همچنین حرف«ص»در سورهی«ص»بالاترین آمار را دارند. 27 10.حروف مقطعه مأخوذ از اسما و نامها عجیبترین و سخیفترین نظر دربارهی حروف مقطعه، نظر نولدکه 28 مستشرق آلمانی است که ابتدا آن را اظهار کرد و سپس متوجه اشتباه خود شد، و آن این که: حروف مقطعهی قرآن مطالبی بیگانه از نص قرآن هستند و مردم آنها را به قرآن اضافه کردهاند.
منابع 1.پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، تألیف دکتر سید محمدباقر حجتی. موضوع مطلب : قم, دانشگاه, علوم قرآن, استاد, دکتر, کامران, دانشجو, تحقیق, حروف مقطعه, شاگرد, تدریس یکشنبه 93 اسفند 24 :: 12:29 صبح :: نویسنده : کامران اویسی
ایشان معتقد است که در قرآن واژه امی در آیاتی به کار رفته است مانند....فآمنوا بالله و رسوله النبی الامی...(اعراف/157-158) که مفسران دو احتمال درباره معنای امی داده اند: الف) منسوب به امّ و مادر یعنی مانند روزی که از مادر زاییده شده است فاقد سواد است ب) منسوب به ام القری (مکه) یعنی در مکه متولد شده است. ایشان احتمال اوئل را مشهورتر و موافق با آیاتی مانند و منهم امیّون لا یعلمون الکتاب...(بقره/78) می داند زیرا امیون به کسانی که کتابت نمی دانند تفسیر شده است. ثانیا معجزه بودن قرآن با نتوانستن در نوشتن و خواندن یعنی بی سوادی تناسب ندارد بلکه با توانایی در خواندن و نوشتن اما به آن مبادرت نکردن تناسب دارد. ثالثا قرآن می فرماید: و ما کنت تتلو من قبله من کتاب و لا تخطه بیمینک اذاً لارتاب المبطلون ( عنکبوت/48) که دلالت دارد پیامبر هیچ گاه نخواند و ننوشت تا کسی نتواند بر او شبهه وارد سازد مثلا بگوید مطالب قرآن را با مطالعه کتب آسمانی پیشین مانند تورات و انجیل گرفته است و هیچ دلالتی ندارد که او سواد نداشته بلکه فقط گفته او ننوشته و نخوانده. رابعا بی سوادی نقص و عیب است و پیامبر دارای کمال است نه عیب و او کمالاتش را از راه عنایت خاص الهی بدست آورده نه از راه تحصیل و تعلیم و خواندن و نوشتن در نزد کسی. نتیجه اینکه وی اظهار به خواندن و نوشتن ننموده و امی بودن یعنی در مکتب بشری تحصیل نکرده بلکه مربی او خداست و پیامبر استاد همه بشر است. ر.ک: آموزش علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، قم: انتشارات تمهید، 1385 ش، چاپ سوم، ص 34- 35. موضوع مطلب : اسلام, اویسی, شیعه, علوم قرآنی, پیامبر, حجت الاسلام, استاد, مفسر, دکتر, امی, آیت الله معرفت شنبه 93 بهمن 25 :: 11:52 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
سخن در این است که بالاخره نزول قرآن از چه زمانی آغاز گردیده است؟ محققان پاسخ های متعددی داده اند که مهمترین آنها بیان می گردد: اگر قرآن در شب قدر نازل شده پس چگونه طبق روایات مشهور آغاز بعثت پیغمبر(ص) در 27 ماه رجب صورت گرفته است؟ آیت الله مکارم شیرازی می نویسد: «نزول آن در ماه رمضان جنبه جمعى داشته، در حالى که نزول اولین آیات در 27 رجب مربوط به نزول تدریجى آن است و به این ترتیب مشکلى از این نظر پیش نمىآید». یعنی در ماه مبارک رمضان، نزول دفعی صورت گرفت سپس در ماه رجب سال بعد، نزول تدریجی آغاز گردید. علامه طباطبایی دو پیشنهاد برای جمع بین نزول قرآن در شب قدر ماه رمضان و روز مبعث یعنی بیست و هفت رجب می دهد: الف) در شب قدر مجموع و روى هم رفته قرآن و یا بعضى از آن یکپارچه و یک دفعه نازل شده، هر چند که تک تک آیاتش به تدریج نازل شده باشد؛ ب) به اعتبار اینکه کتاب ما وراى آنچه ما با فهم عادى خود از آن مىفهمیم، که معلوم است فهم عادى ما مستلزم آن است که آیاتش را جدا جدا تدبر کنیم، و خود هم جدا جدا و به تدریج نازل شود، حقیقت دیگرى دارد که به لحاظ آن حقیقت امرى واحد و غیر تدریجى است، و نزولش به انزال- یک دفعه- است، نه تنزیل (نزول بتدریج). البته منکران نزول تدریجی مانند آیة اللّه معرفت مىنویسند: «آغاز وحى رسالى (بعثت) در 27 ماه رجب، 13 سال پیش از هجرت بود، ولى نزول قرآن به عنوان کتاب آسمانى سه سال تأخیر داشت ... پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله در این مدّت دعوت خود را سرّى انجام مىداد تا آیه فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ نازل شد».
منابع معرفت، محمّد هادى، تاریخ قرآن، تهران: انتشارات سمت، 1375ش. مکارم شیرازى، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1374 ش، چاپ اول. طباطبایى، محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، (مترجم: محمد باقر موسوی همدانی)، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1374ش، چاپ پنجم.
.ر.ک: تفسیرنمونه،ج 21، ص 151- 152. . ترجمه تفسیر المیزان، ج2، ص 20. . ترجمه تفسیر المیزان، ج2، ص 21. . تاریخ قرآن، ص 32- 33. موضوع مطلب : مکارم شیرازی, اویسی, تفسیر, شیعه, علوم قرآن, رمضان, حجت الاسلام, استاد, مفسر, دکتر, کامران, نزول, بعثت, طباطبایی, معرفت چهارشنبه 93 دی 10 :: 10:55 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
نوشتاری از دکتر کامران اویسی فخر رازی معتقد است سوگند خوردن به اشیاء صحیح نیست بلکه به پروردگار آنها باید قسم خورد. در سوره دخان نیز، اگر"حم"، "قسم به حم" باشد، در تقدیر، "قسم به پروردگار حم و پروردگار کتاب مبین" است.[1] بله چنان که آیت الله مکارم شیرازی نیز بیان داشته است: اولاً حتى الامکان نباید قسم خورد؛ ثانیاً در موارد لزوم، مخصوصاً در مقام قضاوت و رفع اختلاف و خصومت، تنها به نام خدا قسم یاد شود، چرا که قسم به غیر نام خدا در مبحث قضاوت ارزشى ندارد، حتى اگر به مقدساتى مانند قرآن و پیامبر(ص) و امامان (ع) باشد. همانگونه که قسم هاى تعهدیّه نیز در صورتى آثار فقهى دارد که به نام خداوند باشد.[2] غالباً، هدف خداوند از قسم خوردن به موجودات، توجه دادن انسانها به اسرار نهفته در آنها و سعى در کشف اسرار درونى موجودات است. اما هدف ازقسم خوردن انسان ها به امور مقدس، علاوه بر اشاره به قداست آنها، ترغیب و تشویق یا ترساندن و برحذر داشتن و یا جلب اعتماد طرف مقابل است.[3] اما این نکته نیز نباید فراموش گردد که گرچه قسم یاد کردن از نظر اسلام کار خوبى نیست اما حرام نمىباشد. اگر به خاطر هدفهاى مهم تربیتى و اجتماعى و اصلاحى انجام گیرد ممکن است واجب یا مستحب گردد.[4]بسیاری از آیات قرآن که به "اقسام القرآن" مصطلحند، خدا قسم خورده است.[5] پیامبر (ص) نیز بارها به جان یا عمر خود قسم خورده است.[6] علامه طباطبایی در پاسخ به کسی که قسم به غیر خدا را از باب شرک جایز نمی داند، گفته است: اگر مقصود این است که سوگند به غیر اسم خدا در حقیقت تعظیم و پرستش غیر خدا است در جواب بیان می گردد: هر تعظیمى شرک نیست، بلکه شرک عبارت است از اینکه عظمتى را که مخصوص ذات خداوندى است و با آن از هر چیزى بى نیاز است براى غیر خدا قائل شد؛ اگر هر تعظیمى شرک بود، خود پروردگار در قرآن مخلوقات خود را تعظیم نمىکرد؛ در حالی که معلوم است که سوگند خالى از یک نحوه تعظیم نیست. چه مانعى دارد همان طورى که خداوند اشیاء را به عظمتى که خودش به آنها داده است، یاد فرموده، ما نیز آنها را به همان موهبت تعظیم، و به همان مقدار از تعظیم یاد کنیم؟[7] بنابراین اصل قسم خوردن به غیر خدا شرک یا بدعت نیست.
[1] . مفاتیح الغیب، ج 27، ص 651. [2]. ر.ک: سوگندهاى پربار قرآن، ص 48. [3]. مرزهاى توحید و شرک در قرآن، ص 215. [4]. ر.ک: تفسیر نمونه، ج 2، ص 148. [5]. تفسیر احسن الحدیث، ج 11، ص 282؛ مرزهاى توحید و شرک در قرآن، ص 213. [6]. مرزهاى توحید و شرک در قرآن، ص 216؛ سوگندهاى پربار قرآن، ص 43. [7]. ترجمه تفسیر المیزان، ج6 ، ص 306. موضوع مطلب : قسم, وهابیت, شرک, کامران, اویسی, دکتر, حجت الاسلام, استاد, تفسیر, قرآن, بدعت, توحید چهارشنبه 93 آبان 7 :: 12:3 صبح :: نویسنده : کامران اویسی
ستاد دانشکده تفسیر و معارف قرآن:
زیارت عاشورا حدیث قدسی و دارای سند معتبر است
تاریخ انتشار : سه شنبه 6 آبان 1393 ساعت 14:32
کد مطلب: 3406
حجت الاسلام اویسی اظهار کرد: مصدر اصلی زیارت عاشورا ، دو کتاب معتبر ؛ یعنی کامل الزیارات تألیف جعفر بن محمد بن قولویه قمی و مصباح المتهجد شیخ طوسی رضوان الله است . شیخ طوسی این زیارت را در کتاب مختصر المصباح که خلاصه مصباح المتهجد است نیز آورده است. پس معلوم می شود که زیارت عاشورا اهمیت زیادی داشته است که در خلاصه کتابش هم آن را آورده است. استاد دانشکده تفسیر و معارف قرآن افزود: بسیاری از علمای بزرگ صحت سند زیارت عاشورا را تأیید کرده اند و اخیراً نیز آیت الله شبیری زنجانی با دلایلی صحت سند آن را اثبات کرده اند که برای اطلاع می توان به پایگاه اینترنتی ایشان مراجعه کرد. دانشجوی مقطع دکتری دانشکده تفسیر و معارف قرآن قم در ادامه بیان کرد : زیارت عاشورا حدیث قدسی است و امام باقر علیه السلام آن را به صورت سلسله وار از اجدادش نقل کرده است و در نهایت سند به رسول خدا (ص) می رسد که می فرمایند این حدیث را از حضرت جبرئیل و جبرئیل از جانب خدای متعال نقل کرده است. حجت الاسلام اویسی با بیان برخی از تأییدات غیبی برای زیارت عاشورا خاطر نشان کرد : علاوه بر این ها که مؤید زیارت عاشورایند، سندی که در کتاب مصباح المتهجد برای آن ذکر شده است، سندی صحیح است. موضوع مطلب : امام حسین, عاشورا, اویسی, سند, علوم قرآن, سخنرانی, زیارت, محرم, حجت الاسلام, استاد, دکتر, کامران, دانشجو, دانسکده شنبه 93 اردیبهشت 6 :: 10:11 عصر :: نویسنده : کامران اویسی
پیوندها لوگو آمار وبلاگ
|
||