به یاد دوست

در این میان برخی از فلاسفه اسلامی معاصر به اینکه نهضت ترجمه و حکومت های وقت سعی کردند با اهمیت دادن به منابع فکری و فلسفی غیر اسلامی جلوی اهل بیت و نشر معارف آنان را بگیرند، اشاراتی وجود دارد که از نظر می گذرد:

مرحوم علامه محمد تقی مجلسی

ایشان در بی اثر بودن استدلالهای فلسفی در زیادی ایمان بلکه موجب ضلالت بودن آن میگوید:

فتدبر أیها الأخ فی الله فی الآیات و الأخبار المتواترة و لا تقنع بهذا الإیمان الذی لک، و لا تظنن أن هذا الیقین یحصل بکثرة أدلة الحکماء فإن الغالب فیها زواله کما هو المشاهد، بل إنما یحصل بالمجاهدة کما قال تعالى‏ (وَ الَّذِینَ جاهَدُوا فِینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ) (روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (ط - القدیمة) ؛ ج‏13 ؛ ص11)

مرحوم علامه طباطبایی
الف)  جمع بین قرآن و فلسفه و عرفان از محالات است، مانند محالات ریاضی، بزرگان در این راه تلاش های بسیاری کرده اند اما با وجود همه این تلاش ها، اختلافات ریشه ای میان این سه طریق به حال خود باقی است و کوشش های فراوانی که برای ریشه کن کردن این اختلافات و خاموش کردن این آتش به عمل آمده است، نتیجه معکوس داشته است، یعنی ریشه ای تر شدن اختلافات و شعله ور تر شدن آتش ناسازگاری... . (المیزان،ج5،ص283)

ب) در قرون دوم و سوم هجرى نه تنها الهیات از یونانى به عربى ترجمه شد، بلکه علوم زیادى از قبیل: منطق، علوم طبیعى، علوم ریاضى و طب و غیر آنها از یونانى و سریانى و زبان‌هاى دیگر به عربى ترجمه شده، پس در حالى که در قرن اول هجرى به حکم خلفاى وقت نوشتن غیر قرآن، حتى نوشتن حدیث و نوشتن تفسیر اکیداً قدغن بود، طبق آنچه تاریخ ضبط‌ نموده، کتب بسیارى (على ماببالى نزدیک به دویست کتاب) از انواع و اقسام علومى که در دنیاى آن روز دایر بوده ترجمه شده است و ظاهر حال این است که این عمل به منظور تحکیم مبانى ملیت اسلامى و فعلیت دادن به هدف‌هاى دین بوده، چنان که قرآن کریم تأکید زیادى در تعقل و تفکر در هم? شئون آفرینش و خصوصیات وجود آسمان و زمین و حیوان و غیره دارد و به موجب آن مسلمین باید به انواع علوم اشتغال ورزند. در عین حال، حکومت‌هاى معاصر با ائم? هدى نظر به این‌که از آن حضرات دور بودند، از هر جریان و از هر راه ممکن، براى کوبیدن آن حضرات علیهم السلام و بازداشتن مردم از مراجع? به ایشان و بهره‌مندى از علومشان استفاده مى‌کردند، مى‌توان گفت که ترجم? الهیات به منظور بستن در خان? اهل‌بیت علیهم السلام بوده است.

(بررسی های اسلامی، ج2، ص173)

مرحوم آیت الله مصباح یزدی

دستگاه‌های‌ ستمگر بنی‌امیه‌ و بنی‌عباس‌ که‌ به‌ ناحق‌ مسند حکومت‌ اسلامی‌ را اشغال‌ کرده‌ بودند، به‌ شدت‌ احساس‌ نیاز به‌ پایگاهی‌ مردمی‌ در میان‌ مسلمانان‌ می‌کردند و در حالی‌ که‌ اهل‌بیت‌ پیامبر صلی الله علیه و آله یعنی‌ همان‌ اولیای‌ به‌ حق‌ مردم‌، معدن‌ علم‌ و خزانه‌دار وحی‌ الهی‌ بودند، دستگاه‌های‌ حاکم‌ برای‌ جلب‌ افراد وسیله‌ای‌ جز تهدید و تطمیع‌ در اختیار نداشتند؛ از این‌ رو کوشیدند تا با تشویق‌ دانشمندان‌ و جمع‌آوری‌ صاحب‌ نظران‌، به‌ دستگاه‌ خویش‌ رونقی‌ بخشند. و با استفاده‌ از علوم‌ یونانیان‌ و رومیان‌ و ایرانیان‌، در برابر پیشوایان‌ اهل‌بیت‌ دکانی‌ بگشایند. بدین‌ ترتیب‌، افکار مختلف‌ فلسفی‌ و انواع‌ دانش‌ها و فنون‌ با انگیزه‌های‌ گوناگون‌ و به‌ وسیله‌ دوست‌ و دشمن‌ وارد محیط‌ اسلامی‌ گردید. (آموزش فلسفه، ج 1، ص33)