چاپ مقاله کاربست عقل تفسیری و محدوده آن
•
مقاله علمی پژوهشی "کاربست عقل تفسیری و محدوده آن" در مجله عقل و دین به چاپ رسید.
کاربست های عقل تفسیری با تأکید بر محدوده آن |
|
مقاله 5، دوره 10، شماره 19، پاییز و زمستان 1397، صفحه 89-110  اصل مقاله (276.03 K) |
|
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |
| نویسندگان | |
کامران اویسی   1؛ سید رضا مودب 2 |
|
| 1استادیار گروه قرآن و متون اسلامی دانشگاه معارف اسلامی | |
| 2استاد گروه قرآن و حدیث دانشگاه قم | |
| چکیده | |
| کاربستهای عقل تفسیری با تأکید بر محدوده آن عقل از مباحثی است که حکما انواع مختلفی از آن را تعریف نموده به گونهای که برخی از آنها اشتراک لفظی و بعضی دیگر اشتراک معنوی و تشکیک در مراتب دارند. عقل در یک نگاهوجود شناختی دارای دو اصطلاح میباشد یکی جوهری مجرد و دیگری قوه مُدرِکه؛ که دومی در تفسیر استفاده می شود؛ کاربرد عقل در تفسیر در یک نگاه کلینگر بر اساس نگاه به منابع اربعه اجتهاد و بهرهگیری از تعقل به دو قسم منبعیو ابزاری منقسم میگردد. عقل منبعی،به بدیهی و برهانی تقسیم میشود. عقل بدیهی، مبادی تصدیقی مانند فوقیت آسمان است که در سرشت بشر نهادینه شده و عقل برهانی، عقلی است که با کنارهم گذاشتن مقدمهها، نتیجهگیری میکند که در صورت اثبات نمودن ملازمه بین حکم عقل و شرع، جزء ملازمات عقلیه می باشد؛ خواه مستقلات عقلیه مانند حسن و قبح عقلی؛ خواه غیر مستقلات عقلیه مانند بحث اجتماع امر و نهی و دلالت نهی بر فساد.؛ اما عقل برهانی غیرمثبت ملازمه بین حکم عقل و شرع که هدفش فقط تشکیل قیاس و برهان و نتیجهگیری است به عقل قیاسی مشهور است. نوع دوم عقل، ابزاری و مصباحی تمامی قرائن را از منابع دیگر تفسیر اخذ می کند، به نتیجه گیری می پردازد. در تفسیر عقلی اجتهادی، سعی بر این است تا از عقل قطعی، صحیح فطری، خالی از موهومات استفاده شود. مهمترین و پرکاربردترین نقش عقل، عقل ابزاری است. |
|
| کلیدواژه‌ها | |