به یاد دوست

به گزارش خبرنگار مهر، متن پیش رو یادداشتی است از حجت الاسلام کامران اویسی، پژوهشگر حوزه تفسیر تطبیقی و مدرس حوزه و دانشگاه که در ادامه از نظر می گذرد؛

اگر قائل باشیم که 22 بهمن یوم الله است و نیز از جمله شعائر الله است که باید تعظیم و بزرگ داشته شود، می توان به آیاتی از قرآن نیز در این باره اشاره نمود. یعنی از این بابت که قومی ستمگر مانند پهلویان و بهائیان را از صحنه قدرت برکنار کرد می تواند یوم الله باشد زیرا قرآن  در آیه پنجم سوره ابراهیم فرموده است: "وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّه‏" و امام امت (قدس سره) در تفسیر سوره حمد بیان کرده اند که آن ایّامی است که حق تعالی به قهر و سلطنت با قومی رفتار کند.

همچنین می توان آن را چنان که گرامیداشت پیروزی حق بر باطل بدانیم، از جمله تعظیم شعائر بشماریم و در این صورت جزء مصادیق آیه 32 سوره حج است که فرمود: "ذلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوب‏: یعنی  و کسانی که نشانه ‏های خدا را بزرگ شمارند، پس در واقع این (کار آنان حاکی) از پارسایی (و خود نگهداری) دل‏هاست. در تفسیر نمونه گفته شده که " شعائر" جمع" شعیره" به معنی علامت و نشانه است، بنا بر این" شعائراللَّه" به معنی" نشانه ‏های پروردگار" است که شامل سر فصلهای آئین الهی و برنامه های کلی و آنچه در نخستین بر خورد با این آئین چشمگیر است. روشن است که با این حال عمومیت مفهوم آیه نسبت به تمام شعائر اسلامی به قوت خود باقی است و هیچگونه دلیلی بر تخصیص آن به خصوص قربانی یا همه مناسک حج وجود ندارد، بخصوص اینکه قرآن در مورد قربانی حج با ذکر کلمه" من" که برای" تبعیض" است این حقیقت را گوشزد کرده که قربانی یکی از آن شعائر است، همانگونه که در مورد" صفا و مروه" نیز در آیه 158 سوره بقره می‏خوانیم که" آنهم از شعائر الهی است" (إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ).

آیه دیگری در قرآن هست که می فرماید:

"ما کانَ لِأَهْلِ الْمَدینَةِ وَ مَنْ حَوْلَهُمْ مِنَ الْأَعْرابِ أَنْ یَتَخَلَّفُوا عَنْ رَسُولِ اللَّهِ وَ لا یَرْغَبُوا بِأَنْفُسِهِمْ عَنْ نَفْسِهِ ذلِکَ بِأَنَّهُمْ لا یُصیبُهُمْ ظَمَأٌ وَ لا نَصَبٌ وَ لا مَخْمَصَةٌ فی‏ سَبیلِ اللَّهِ وَ لا یَطَؤُنَ مَوْطِئاً یَغیظُ الْکُفَّارَ وَ لا یَنالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَیْلاً إِلاَّ کُتِبَ لَهُمْ بِهِ عَمَلٌ صالِحٌ إِنَّ اللَّهَ لا یُضیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنینَ (توبه/120)؛ یعنی بر ساکنان مدینه و کسانی از عرب‏های صحرانشین که اطراف آنان هستند سزاوار نیست، که از فرستاده خدا تخلّف ورزند، و بخاطر (حفظ) جان‏هایشان، از جان او روی برتابند؛ این به خاطر آن است که آنان هیچ تشنگی و رنج، و گرسنگی در راه خدا به آنان نمی‏ رسد و بر هیچ قدمگاهی که کافران را به خشم آورد، گام نمی ‏نهند، و به هیچ هدفی (از ضربه و قتل) از دشمن نمی ‏رسند، مگر اینکه به خاطر آن، کار شایسته‏ای برای آنان نوشته می ‏شود؛ [چرا] که خدا پاداش نیکوکاران را تباه نمی ‏کند."

معلوم است که عبارت "وَ لا یَطَؤُنَ مَوْطِئاً یَغیظُ الْکُفَّارَ وَ لا یَنالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نَیْلاً" از وظایف مسلمانان زمان رسول الله (ص) فقط نیست بلکه یک ویژگی کلی است برای تمام مسلمانان اگر شرایط آن فراهم شود، بر ضد امپریالیسم و نظام سلطه ظالم بپاخیزند و بجنگند و یا قدمی بردارند که باعث خشم دشمن شود. چنان که در تفسیر نمونه آمده است در واقع قرآن با استفاده از یک بیان عاطفی، همه افراد با ایمان را به ملازمت پیامبر(ص) و حمایت و دفاع از او در برابر مشکلات تشویق می‏ کند، می‏ گوید:

جان شما از جان او عزیزتر و حیات شما از حیات او با ارزش تر نیست آیا ایمان تان اجازه می‏ دهد او که پرارزشترین وجود انسانی است، و برای نجات و رهبری شما مبعوث شده به خطر بیفتد و شما سلامت طلبان برای حفظ جان خویش از فداکاری در راه او مضایقه کنید؟! مسلم است تاکید و تکیه روی مدینه و اطرافش به خاطر آن است که در آن‏ روز کانون اسلام مدینه بود، و الا این حکم نه اختصاصی به مدینه و اطراف آن دارد و نه مخصوص پیامبر ص است. این وظیفه همه مسلمانان در تمام قرون و اعصار است که رهبران خویش را همچون جان خویش، بلکه بیشتر گرامی دارند و در حفظ آنان بکوشند و آنها را در برابر حوادث سخت تنها نگذارند، چرا که خطر برای آنها خطر برای امت است.

خلاصه این راهپیمایی و حرکت دسته جمعی 22 بهمن که کفّار را عصبانی کند، صورت نمی‏ گیرد مگر این که برای آن، پاداش عمل صالح ثبت می ‏شود. آری، راهپیمایی ‏هایی که دشمنان اسلام و مسلمین را عصبانی کند، عمل صالح است.  این راهپیمایی‏ ها (به خصوص آنگاه که از طریق وسایل ارتباطی و ماهواره ‏ها منعکس می ‏شود) اگر برای اهداف‏ مقدسی صورت گیرد، نوعی حضور در صحنه، عبادت دسته جمعی و امر به معروف و نهی از منکر عملی و عامل تقویت روحیّه مردم و تهدید دشمن است.

بنابراین مؤمنان و مسلمانان با این نیت بیرون آیند که اجر و پاداش هم دارد.