به لطف خدا انتشار مقاله در دفاع از امام علی به زبان عربی با مساعدت دانشجوی فعال و فاضل، جناب حجت الاسلام عیسی محسنی زاده در مجله وزین الاجتهاد و التقلید کشور لبنان انجام پذیرفت. این هم متن مقاله برای آنانی که دوست دارند استفاده نمایند: ادامه مطلب...

به لطف خدا پایان نامه آقای حسن شم آبادی از دانشجویان دانشگاه معارف اسلامی در تاریخ 12 خرداد 1400 دفاع گردید. اینجانب توفیق داشتم تا به عنوان استاد راهنما در کنار ایشان باشم. گزارش جلسه دفاع به نقل از سایت دانشگاه معارف اسلامی تقدیم می شود.

شنقیطی از بزرگان و عالمان به نام عالم وهابیت است. وی دارای آثار تفسیری و کتاب های متعددی است. همچنین از  کبار علمای عربستان و عضو هیئت افتاء و همچنین عضو مؤسس رابطه العالم الاسلامی عربستان است. این سمت‌ها نشان‌دهنده  موقعیت علمی و جایگاه وی در بین وهابیت است. در در برخی نظرات وی و مخالفت وی با اصول اساسی تفکر وهابیت نشان از تزلزل در اندیشه این فرقه دارد.

دانشجویان گرامی ارشد واحد الکترونیکی سال 99 ترم اول منابع زیر را برای امتحان دانلود کنید و از همین منابع سوال طرح می شود. ادامه مطلب...

یکی از طلاب و دانشجویان فاضل به نام حجت الاسلام طالعمند، مرقومه ای درباره تفسیر سلمی عنایت کردند که با اندکی تصرف در اینجا می آید. حقائق التفسیر معروف به تفسیر سلمی،تفسیری است عرفانی که ادامه مطلب...

عزیزان فرهیخته، با توفیق الهی مقاله "بررسی تطبیقی تفسیر آیه چهل سوره توبه با تاکید بر مناظره شیخ مفید" چاپ شد. از لینک زیر دانلود نمایید. ادامه مطلب...

قابل توجه دانشجویان درس تفسیر یک، نسخه پی دی اف تفسیر همگام با وحی را از لینک زیر دانلود نمایید.

http://s7.picofile.com/file/8388287592/%D8%AA%D9%81%D8%B3%DB%8C%D8%B1_%D9%87%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%85_%D8%A8%D8%A7_%D9%88%D8%AD%DB%8C_%D8%AC%D9%84%D8%AF_%D8%A7%D9%88%D9%84.pdf.html

قرآن مجید در یک جا مخالفان را دعوت به آوردن مثل قرآن کرده است: "قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنْسُ وَ الْجِنُّ عَلى‏ أَنْ یَأْتُوا بِمِثْلِ هذَا الْقُرْآنِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهیرا (اسراء/ 88)" و در جاى دیگر به آوردن ده سوره همانند قرآن مانند: "قُلْ فَأْتُوا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِثْلِهِ مُفْتَرَیاتٍ وَ ادْعُوا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِین‏(هود/ 13)" و در مورد دیگر به آوردن یک سوره مثل سوره‏هاى قرآن: "وَ إِنْ کُنْتُمْ فی‏ رَیْبٍ مِمَّا نَزَّلْنا عَلى‏ عَبْدِنا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَ ادْعُوا شُهَداءَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ (بقره/ 23)".

به همین دلیل در میان گروهى از مفسران بحث شده که این تفاوت در تحدى و دعوت به مبارزه براى چیست؟ چرا یک جا همه قرآن و جاى دیگر 10 سوره و جاى دیگر یک سوره؟

در پاسخ این سؤال طرق مختلفى پیموده‏اند:

الف- بعضى معتقدند این تفاوت از قبیل تنزل از مرحله بالاتر به مرحله پائینتر است درست مثل اینکه کسى به دیگرى میگوید: اگر تو هم مثل من در فن نویسندگى و شعر مهارت دارى کتاب و دیوانى همچون کتاب و دیوان من بنویس بعد تنزل مى‏کند و مى‏گوید یک فصل مانند آن را و یا حتى یک صفحه مثل آن ارائه بده! ولى این پاسخ در صورتى صحیح است که سوره‏هاى" اسراء" و" هود" و" یونس" و بقره به همین ترتیب نازل شده باشد، البته آن با ترتیبى که در کتاب" تاریخ القرآن" از" فهرست ابن ندیم" نقل شده سازگار است: چرا که او مى‏گوید: سوره اسراء سوره 48 و هود 49 و یونس 51 و بقره نودمین سوره است که بر پیامبر نازل شده.

اما متاسفانه این سخن با ترتیب معروفى که براى سوره‏هاى فوق در تفاسیر اسلامى آمده است سازگار نمى‏باشد.

ب- بعضى گفته‏اند گرچه ترتیب نزول سوره‏هاى فوق منطبق بر تنزل از مرحله بالا به مرحله پائین نیست، ولى مى‏دانیم که همه آیات یک سوره با هم نازل نمى‏شده چه بسا آیاتى که مدتى بعد نازل مى‏شد به دستور پیامبر ص به خاطر تناسبهایى که داشت در سوره قبل قرار داده مى‏شد. در محل کلام ما نیز ممکن است چنین باشد، و از این رو تاریخ سوره‏هاى فوق منافاتى با تنزل از مرحله بالاتر به پائین‏تر ندارد.

ج- احتمال دیگرى که براى حل این مشکل وجود دارد این است که اصولاواژه" قرآن" واژه‏اى است که به" تمام" و" بعض" قرآن هر دو اطلاق مى‏شود، مثلا در آیه اول سوره جن مى‏خوانیم" إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً":" ما قرآن عجیبى شنیدیم" پیدا است که آنها قسمتى از قرآن را شنیده بودند." قرآن" از ماده قرائت است، و مى‏دانیم قرائت و تلاوت، هم بر کل قرآن صادق است و هم بر جزء آن، بنا بر این تحدى بمثل قرآن مفهومش تمام قرآن نیست و با ده سوره و حتى یک سوره نیز سازگار مى‏باشد.از سوى دیگر" سوره" نیز در اصل به معنى مجموعه و محدوده است، و بر مجموعه‏اى از آیات نیز تطبیق مى‏کند هر چند یک سوره کامل به اصطلاح معمولى نبوده باشد.و به تعبیر دیگر سوره در دو معنى استعمال مى‏شود یکى به معنى مجموع آیاتى که هدف معینى را تعقیب مى‏کند و دیگر یک سوره کامل که با بسم اللَّه شروع و پیش از بسم اللَّه سوره بعد پایان مى‏پذیرد.

شاهد این سخن آیه 86 سوره توبه است آنجا که مى‏فرماید:" وَ إِذا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آمِنُوا بِاللَّهِ وَ جاهِدُوا مَعَ رَسُولِهِ ..." (هنگامى که سوره‏اى نازل مى‏شود که ایمان به خدا بیاورید و با پیامبرش جهاد کنید ...) روشن است که منظور از سوره در اینجا همان آیاتى است که هدف فوق (یعنى ایمان به خدا و جهاد) را تعقیب مى‏کند هر چند قسمتى از یک سوره کامل باشد. "راغب" نیز در کتاب" مفردات" در تفسیر آیه اول سوره نور" سُورَةٌ أَنْزَلْناها ..." مى‏گوید:" اى جملة من الاحکام و الحکم ..." همانگونه که ملاحظه مى‏کنیم سوره را به معنى مجموعه‏اى از احکام تفسیر کرده است.بنا بر این فرق چندانى میان" قرآن" و" سوره" و" ده سوره" از نظر مفهوم لغت باقى نمى‏ماند یعنى همه اینها به مجموعه‏اى از آیات قرآن اطلاق مى‏گردد نتیجه اینکه تحدى قرآن به یک کلمه و یک جمله نیست که کسى ادعا کند من‏مى‏توانم مثل آیه" وَ الضُّحى‏" و آیه" مُدْهامَّتانِ" و یا جمله‏هاى ساده‏اى از قرآن را بیاورم، بلکه تحدى در همه جا به مجموعه‏اى از آیات است که هدف مهمى را تعقیب مى‏کند.

مقاله علمی پژوهشی "کاربست عقل تفسیری و محدوده آن" در مجله عقل و دین به چاپ رسید. 

کاربست های عقل تفسیری با تأکید بر محدوده آن

مقاله 5، دوره 10، شماره 19، پاییز و زمستان 1397، صفحه 89-110  اصل مقاله (276.03 K)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کامران اویسی   1؛ سید رضا مودب  2

1استادیار گروه قرآن و متون اسلامی دانشگاه معارف اسلامی

2استاد گروه قرآن و حدیث دانشگاه قم

چکیده

کاربست‏های عقل تفسیری با تأکید بر محدوده آن عقل از مباحثی است که حکما انواع مختلفی از آن را تعریف نموده به گونه‏ای که برخی از آنها اشتراک لفظی و بعضی دیگر اشتراک معنوی و تشکیک در مراتب دارند. عقل در یک نگاهوجود شناختی دارای دو اصطلاح می‏باشد یکی جوهری مجرد و دیگری قوه مُدرِکه؛ که دومی در تفسیر استفاده می شود؛ کاربرد عقل در تفسیر در یک نگاه کلی‏نگر بر اساس نگاه به منابع اربعه اجتهاد و بهره‏گیری از تعقل به دو قسم منبعیو ابزاری منقسم می‏گردد. عقل منبعی،به بدیهی و برهانی تقسیم می‏شود. عقل بدیهی، مبادی تصدیقی مانند فوقیت آسمان است که در سرشت بشر نهادینه شده و عقل برهانی، عقلی است که با کنارهم گذاشتن مقدمه‏ها، نتیجه‏گیری می‏کند که در صورت اثبات نمودن ملازمه بین حکم عقل و شرع، جزء ملازمات عقلیه می باشد؛ خواه مستقلات عقلیه مانند حسن و قبح عقلی؛ خواه غیر مستقلات عقلیه مانند بحث اجتماع امر و نهی و دلالت نهی بر فساد.؛ اما عقل برهانی غیرمثبت ملازمه بین حکم عقل و شرع که هدفش فقط تشکیل قیاس و برهان و نتیجه‏گیری است به عقل قیاسی مشهور است. نوع دوم عقل، ابزاری و مصباحی تمامی قرائن را از منابع دیگر تفسیر اخذ می کند، به نتیجه گیری می پردازد. در تفسیر عقلی اجتهادی، سعی بر این است تا از عقل قطعی، صحیح فطری، خالی از موهومات استفاده شود. مهمترین و پرکاربردترین نقش عقل، عقل ابزاری است.

کلیدواژه‌ها

اجتهادی؛ برهان؛ تفسیر؛ عقل؛ مبانی؛ منبع منبع: http://www.aghlodin.ir/article_87714.html

درس هفتم را از لینک زیر دانلود نمایید.

http://s8.picofile.com/file/8311659700/%D8%AF%D8%B1%D8%B3_%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%85.pdf.html