به یاد دوست

چند وقتی است که یکی از فرزندان پسر خود را پس از چند روز از تولد از دست دادم. بهانه ای شد تا جهت تسکین فؤاد و آرامش روح و قوّت ایمان به برخی مطالب روایی درباره اطفالی که از دنیا می روند اشاره کنم. باشد تا صبر ما بر این گونه مصیبت ها زیاده گردد.

کودکانی که بعد از مرگ در عالم برزخ بسر می برند یا کودکان مؤمنین و مسلمانها هستند و یا کودکان کفار و غیر مسلمانها. و برخی از این کودکان از نظر عقلی و جسمی سالم هستند و از دنیا می‏روند و برخی دچار عارضه جسمی یا عقلی هستند از این جهت در مورد هر گروه باید جداگانه پاسخ داده شود.

آنچه از روایات و آیات در مورد کودکان کفار بدست می آید این است که خداوند آنها را عذاب نمی‏کند. زیرا به حکم عقل، عذاب کسانی که تکلیفی بر عهده آن ها نبوده است قبیح است و خداوند کار قبیح انجام نمی‏دهد.[1]

و همچنین در برخی از روایات، آمده است که عده‏ای از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ سئوال کرده‏اند که آیا خداوند کسی را بدون حجت و دلیل شرعی، عذاب می‏کند؟ پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ فرمودند: نه و در مورد فرزندان کفار فرمودند: خداوند آتشی افروخته می‏کند و به آنها دستور داده می‏شود داخل آتش شوند، کسانی که اطاعت کنند، داخل بهشت می‏شوند و اگر مخالفت کنند داخل در آتش.[2] در برخی روایات هم آمده است که کودکان کفار خادمان اهل بهشت هستند.[3] بنابراین، خداوند فرزندان کافر را بدون آزمایش و اتمام حجت، وارد آتش نمی‏کند.

و اما در مورد کودکان مؤمنان و مسلمانها، روایات مختلفی وارد شده است که بعضی در مورد کودکانی است که از نظر جسمی و عقلی سالم هستند و برخی در مورد کودکانی است که مجنون یا ابله هستند. آنچه بین علمای شیعه مسلم است این است که اولاد مؤمنین وارد بهشت می‏شوند[4] و خداوند آنها را عذاب نمی‏کند، البته در بعضی از روایات آمده است که برای این دسته از کودکان که مجنون یا ابله هستند هم، آتشی افروخته می‏شود و به آنان دستور داده می‏شود وارد آن شوند و کسانیکه اطاعت کنند وارد بهشت خواهند شد.[5] و در بعضی از روایات آمده است که بعضی از کودکان را حضرت فاطمه سلام الله علیها و برخی را حضرت ابراهیم و ساره تربیت می‏کنند و به پدرانشان هدیه می‏دهند.[6] و بعضی از آیات قرآن هم مانند آیه 21 سوره طور بیانگر این است که این کودکان به پدرانشان ملحق می‏شوند.

و اما در این مورد که آیا این کودکان از پدرانشان می‏توانند دستگیری کنند، روایتی است که بر این مطلب دلالت دارد: از امام علی ـ علیه السلام ـ نقل شده است که با زنانی که عقیم هستند ازدواج نکنید، زیرا من در قیامت به جمعیت مسلمانان افتخار می‏کنم، آیا نمی‏دانید که کودکان در زیر عرش خداوند برای پدرانشان استغفار می‏کنند[7] و همچنین در حدیثی از پیامبر ـ صلی الله علیه و آله ـ نقل شده است که در قیامت بچه‏های سقط شده در بارگاه بهشت می‏ایستند و وارد بهشت نمی‏شوند و منتظر می‏مانند تا پدرانشان ابتدا وارد بهشت شوند.[8] البته باید توجه داشت که حالات کودکان هم در آنجا متفاوت است و همه آنها در یک موقعیت قرار ندارند.

پی نوشت ها:

[1]. سید عبداللَّه شبّر، حق الیقین فی معرفة اصول الدین، ج2، ص104.

[2]. همان، ص106.

[3]. همان، ص108.

[4]. همان، ص104.

[5]. همان، ص106.

[6]. همان، ص105. المیزان، ج19، ص16.

[7]. همان، ص105.

[8]. حر عاملی، وسایل الشیعه، 20 جلدی، ج14، ص3.