به یاد دوست

جلسه کرسی ترویجی با عنوان «امکان‌سنجی شفاعت در برزخ با تکیه بر تحلیل آیات و روایات» ساعت 10 صبح روز شنبه مورخ بیستم دی‌ماه 1399 در سالن امام رضا علیه‌السلام دانشگاه معارف اسلامی با حضور حجت‌الاسلام دکتر کامران اویسی استادیار گروه معارف قرآن و حدیث دانشگاه معارف اسلامی به عنوان ارائه‌کننده کرسی و حجت‌الاسلام دکتر محمدباقر پورامینی استادیار گروه کلام اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به عنوان ناقد کرسی و جناب آقای دکتر ابوذر رجبی استادیار گروه مبانی نظری اسلام دانشگاه معارف اسلامی به عنوان دبیر علمی کرسی برگزار شد.
در ابتدای جلسه ارائه‌کننده کرسی ترسیمی از مسئله بیان کردند. دکتر اویسی ضمن طرح اهمیت مسئله شفاعت در اندیشه اسلامی برای جلوگیری از وارد شدن به افراط و تفریط در حوزه شفاعت، ضرورت طرح اندیشه صحیح از این مسئله را لازم دانستند. ایشان با اشاره به مخالفت علامه طباطبایی و برخی از متفکرین دیگر درباره قلمرو شفاعت در عالم برزخ، بیان داشتند با توجه به ادله فراوان می‌توان شفاعت را در عالم برزخ پذیرفت. مهمترین دلایل طرح شده از این قرارند: عالم مثال بودن برزخ، اطلاق ادله استمرار شفاعت پیامبر اکرم(ص) به برزخ، اصل تخویف، مکرم بودن مؤمن آل‌فرعون، ملازمه اصل رحمت واسعه الهی با اصل نجات‌بخشی انسان، عدم انقطاع مؤمن با معصومان(ع) در راستای اصل تکامل.
در ادامه حجت‌الاسلام پورامینی ضمن تشکر از ارائه‌دهنده کرسی و انتخاب موضوع یادشده به نقد دیدگاه ایشان پرداختند. عدم طرح دقیق پیشینه پژوهش، عدم بیان هدف و ضرورت، توسعه در مفهوم شفاعت را از جمله اشکالات صوری کار دانستند. علاوه بر اینکه مستندات دیدگاه ایشان متکی بر خواب و رویاست و در مباحث علمی باید مستندات قوی علمی ارائه کرد. در زمینه پیشینه پژوهش استاد پورامینی بیان داشتند مرحوم سید عبدالاعلی سبزواری به تفصیل در باب شفاعت و توسعه قلمرو آن در حیات مادی اشاره کردند. ناقد محترم در حیطه محتوا نظریه توسعه شفاعت به حیات برزخی را دارای اشکال دانستند. زیرا مستندات قرآنی و روایی ذکر شده ناتمام است. از منظر جهان‌شناسی باید به عالم برزخ یا مثال و لوازم و اقتضائات آن توجه بیشتری صورت می‌گرفت. ادله ارائه کننده کرسی از نظم منطقی برخوردار نبودند. ضمن اینکه باید به ادله عقلی نیز توجه می‌شد.
در انتهای بحث حجت‌الاسلام دکتر اویسی برخی از موارد طرح شده از سویی ناقد محترم را پذیرفته و برخی‌ها را نپذیرفتند و نسبت به آن موارد پاسخ دادند. ایشان درباره عدم اشاره به استدلال‌های عقلی بیان داشتند که همان‌طور که از عنوان مصوب کرسی برمی‌آید، محدوده بحث ناظر به آیات و روایات است و باید در کرسی و تحقیق مستقلی به ادله عقلی توجه شود. نظریه‌پرداز محترم درباب عدم ورود به ادله نقلی متعارض با روایات اشاره شده درباب توسعه شفاعت از قیامت به برزخ اینگونه پاسخ دادند که روایات مورد استناد منکران شفاعت برزخی محدود بوده و غیر از مواردی که در متن تحقیق آمده روایات دیگری نداریم.