سفارش تبلیغ
صبا ویژن
 
به یاد دوست
درباره وبلاگ


کاش بنده خدا باشم.
دوشنبه 90 بهمن 24 :: 1:24 صبح ::  نویسنده : کامران اویسی

جریانهای حوزوی در آستانه انقلاب اسلامی ایران

حوزه علمیه قم از دیرباز محل شکل گیری دیدگاههای مختلف بوده است که با تحمل دیدگاههای همدیگر زمینه مناسبی را برای ترویج و تولید تفکرات اسلامی فراهم آورده است،در استانه انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 نیز دیدگاه واحدی درباره حرکتهای سیاسی در حوزه علمیه حاکم نیست در این نوشته مختصر سعی میشود به مهمترین دیدگاهها در سالهای منتهی به انقلاب اشاره شود.
در یک تقسیم بندی کلی سه مشی رفتار سیاسی را در آن سالها میتوان شمارش کرد:
1-علمای غیر سیاسی:گرایشی که از دخالت در سیاست پرهیز داشت وتنها در موارد بسیار خاصی به دلایلی برای پادرمیانی یا چیزی شبیه به آن،ممکن بود به نوعی حرکت سیاسی دست بزند،این جریان به نوعی تقدس گرا بود ،آنها معتقد بودندکه روحانیان باید به مسائل معنوی و تبلیغ دین بپردازند ،آیت الله سید احمد خوانساری که مقیم تهران بود این رویه را داشت،البته این جریان ممکن بود به روحانیان انقلابی و زندانی کمکمهایی کنند اما کمکهای آنها بیشتر خیرخواهانه بوده و براساس دیدگاههای سیاسی نبود.انجمن حجتیه نیز این روال را دنبال میکرد ،البته حضرت آیت الله خوانساری مشی تخریب نسبت به انقلابی ها نداشتند ،اما انجمن حجتیه بشدت طرفداران خود را از دخالت در امور سیاسی بازمیداشت و خود تا حدی روند نهضت را کند میکرد.

2-علمای میانه رو:این گرایش از روحانیون میانه رو بودند که در عین مخالفت با پهلوی و مظاهر فساد حاضر به ورود به یک مبارزه قهرآمیز نبودند آیات عظام محمدرضا گلپایگانی ،سیدمحمدکاظم شریعتمداری و سید شهاب الدین مرعشی نجفی از این جمله بودنددر مشهد نیز آیت الله میلانی چنین رویه ای را داشت برخی از ایشان خواستار سرنگونی نظام سلطنتی نبودند بلکه خواستار اجرای کامل قانون اساسی مشروطه بودند، و در مواقعی با رژیم ارتباطاتی داشتند،این گروه دغدغه نظام جانشین را داشتند و اینکه بتوانند بعد از حکومت پهلوی در اداره کشور موفق باشند مطمئن نبودند، در واقع میتوان گفت رویه استاد خود آیت الله بروجردی  را دنبال میکردند که باید به رژیم تذکر داده و مجبور کرد بخشی از خواسته ها را اجرا کند.این گروه کمک کار انقلابیون بودند و در مواقع نیاز با انتشار اطلاعیه ،سخنرانی و ... تا حدی به انقلاب کمک کردند،والبته بعد از پیروزی انقلاب بعضی از ایشان به انقلاب پیوسته و از آن حمایت کردند.

3-روحانیان انقلابی:این گروه عمدتا از شاگردان امام خمینی ره بودند که پس از نبعید ایشان بمرور شبکه ای غیر رسمی را در کشور ایجاد کردند و نقش اساسی در پیروزی انقلاب ایفا کردند،این روحانیان هیچ گونه ارتباط و تماسی با رژیم نداشتند و معتقد بودند که باید رژیم سرنگون شود و میتوانند از عهده اداره کشور برآیندآنها آماده اداره کشور بودند،از منظر اندیشه ای نیز اینان به اسلام حداکثری معتقد بودن و اینکه اسلام برای اداره جامعه برنامه دارد.

روحانیان انقلابی نیز بصورت کلان در سه بخش قابل تقسیم است:
الف:روحانیان مبارز مقیم قم:این جماعت شماری از روحانیان بودند که بعنوان اساتید یا فضلای برجسته قم شناخته میشدند که بایکدیگر قرابت فکری داشتندو بعدها جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را تشکیل دادند:حضرات آیات و حجج الاسلام:علی مشکینی،ابراهیم امینی ،حسینعلی منتظری،محمد علی گرامی،علی جنتی،احمد آذری قمی ،علی قدوسی،فاضل لنکرانی ،طاهری خرم ابادی،صانعی،محمدعلی شرعی،ربانی املشی،صادق خلخالی ،ابوالقاسم خزعلی ،حرم پناهی،جوادی آملی،بنی فضل،احمدی میانجی،مصباح یزدی،محمد مومن، محمد یزدی،انصاری شیرازی،حسین نوری همدانی،عبدارحیم ربانی شیرازی،مسلم ملکوتی و...

ب:روحانیان مبارز تهران:این عده بعد از قیام پانزده خرداد به این نتیجه رسیدند که بدون کار تشکیلاتی نمیتوان در مبارزه موفق شد از اینرو با حمایت امام بمرور شکل گرفت از اعضای شاخص میتوان به اسامی ذیل اشاره کرد:شهید مطهری ،شهید بهشتی،شهید باهنر،شهیدمفتح،شهیدمحلاتی، مهدوی کنی،عمید زنجانی،موحدی کرمانی،ناطق نوری ،مهدی کروبی،موسوی خوئینی هاو...

ج:روحانیان همرا امام در نجف:اینان از شاگردان امام بودند که بهمراه امام در دوره تبعید ایشان مقیم نجف شدند وامام را در این سالهای سخت همراهی میکردند:حضرات آیات و حجج الاسلام: سید مصطفی خمینی فرزندامام،فردوسی پور،سیدحمیدروحانی،سیدعلی اکبرمحتشمی پور،سیدمحموددعائی،محمدرضا ناصری،شهید محمد منتظری،سید رضا برقعی و..

د:علمای بلاد:برخی از علما نیز در شهرهای دیگر جزء روحانیان انقلابی بودند و مبارزه را دنبال میکردندبطور مثال میتوان در این زمینه حضرت آیت الله خامنه ای را نام برد که بیشترین فعالیت را در مشهد انجام میداد،و البته ارتباط ایشان با مبارزین تهران و قم نیز برقرار بود و معمولا در این مبارزات بین شبکه غیر رسمی روحانیت هماهنگی نسبی برقرار بود.
چند نکته: عده ای از علما که پیش از انقلاب به هر دلیل روحیه انقلابی نداشتند بعد از انقلاب و باور آن همراه انقلاب شده و از آن حمایت کردند.
این تقسیم بندی اشاره به سه جریان کلی بود که میتوان در کل کشور آن را تعمیم داده و مصادیق آن را یافت.
در اشاره به اسمها منظور خاصی نهفته نیست و بیشتر از روی منابع به آنها اشاره شده است.
برای مطالعه بیشتر میتوان به کتابهای خاطرات اکثر کسانی که اسم آنها برده شده است مراجعه کرد که خواندن آنها در آشنایی با تحولات انقلاب و تاریخ معاصر ایران خالی از لطف نخواهد بود.

نوشته بالا  صرف  نقل است و به معنای تایید این سخنان نیست. برگرفته از وبلاگ

http://rezataran.blogfa.com/post/32/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86




موضوع مطلب : سیاسی, روحانیت, روحانیون