سفارش تبلیغ
صبا ویژن
 
به یاد دوست
درباره وبلاگ


کاش بنده خدا باشم.
سه شنبه 97 آذر 13 :: 8:22 عصر ::  نویسنده : کامران اویسی

با سلام خدمت فضلا و دانشجویان گرامی ارشد دانشگاه معارف اسلامی، لطفا ادامه جزوه تاثیر علوم قرآن و حدیث در علم کلام را از لینک زیر دریافت کنید و منتظر بقیه آن باشید.

http://s9.picofile.com/file/8344731268/%D8%B4%D8%A8%D9%87%D9%87_%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF_%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%82%D8%B6_%D8%AF%D8%B1_%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%861.pdf.html




موضوع مطلب : حدیث, اویسی, قرآن, دانشگاه, کامران, دکتر, حجت الاسلام, استاد, جزوه, کلام, حوزه, درس, علوم, اثر
تحقیق و بررسی در خصوص روایات موجود در منابع اهل تشیع و تسنن همواره به عنوان یکی از موضوعات مهم و کلیدی محققین این علم بوده است.
تاریخ انتشار : شنبه 17 تیر 1396 ساعت 14:32
کد مطلب: 7060
 
روایات تفسیری منتقله از دیدگاه نخبه دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
 
به گزارش پایگاه قرآنی – دانشگاهی ایحاء ، دکتر کامران اویسی که پایان نامه وی با عنوان«روایات تفسیری منتقله قصص انبیا در مجمع البیان» به تازگی در شانزدهمین دوره انتخاب پایان نامه های برتر کشور در مقطع دکتری حائز رتبه دوم شد، فارغ التحصیل مقطع دکتری دانشکده علوم قرآنی قم می باشد که به تحقیق و بررسی یکی از انواع روایات تفسیری با نام « روایات تفسیری منتقله» پرداخته است که در ادامه با آن آشنا خواهیم شد. 


- معرفی اجمالی

اینجانب کامران اویسی متولد تهران که بعد از گذراندن تحصیلات دانشگاهی در مقطع کارشناسی علوم قرآنی و خدمت سربازی وارد حوزه علمیه قم شدم و در کنار تحصیلات حوزوی، تحصیلات دانشگاهی را تا مقطع دکتری در رشته تفسیر تطبیقی ادامه دادم و اکنون فارع التحصیل دکتری دانشگاه علوم و معارف قران کریم هستم.

رساله دکتری اینجانب که مقام دوم جشنواره پایان نامه های قرآنی را کسب نمود با عنوان بررسی روایات منتقله قصص انبیا در مجمع البیان است.


- منظور از روایات تفسیری منتقله در قصص انبیاء چیست؟

روایات تفسیری از مباحثی هستند که با رشد مطالعات قرانی در کشور بدان بیشتر پرداخته شده است.

روایات منتقله به روایاتی گویند که از مکتب و مذهبی به مکتب و مذهب دیگر انتقال یابد اما راویان یا علمای مقصد متوجه این انتقال نمی شوند.

به عنوان مثال ممکن است روایتی از مکتب خلفای اهل تسنن وارد مکتب و منابع حدیثی شیعه شود و تلقی روایت امام صادق علیه السلام از آن شود در صورتی که این روایت از امام صادق علیه سلام صادر نشده است.

فصل اول رساله به تبیین همین کلیات و مفاهیم مربوط می شود. و آرای علمایی مانند صالحی نجف آبادی و علامه عسکری درباره روایات منتقله بررسی می گردد.


- دلیل انتخاب مجمع البیان برای کار تحقیقاتی در این زمینه چیست؟

تفسیر مجمع البیان نیز دارای روایات منتقله است. به ویژه در بحث قصص قرآن و به صورت خاص تر در داستان پیامبران

بنابراین فصل های دوم تا پنجم رساله به ترتیب بر اساس پیامبرانی که داستانشان در قرآن آمده است از آدم تا خاتم علبهم السلام تدوین یافته است.

علت و ملاک اینکه برخی روایات، منتقله می شوند نیز در جای خود در رساله توضیح داده شده است مانند راویان و اساتید روایت مشترک بین شیعه و اهل تسنن به ویژه در آثار شیخ صدوق و شیخ طوسی. اشتباه نساخ در تلقی از کنیه های مشترک مانند ابوجعفر که احتمال داشته ابوجعفر طبری مفسر سنی بوده اما بعدا ناسخ و نویسنده خیال کرده منظور ابوجعفر باقر است و یک علیه السلام جلویش نوشته و دیگران پس از او نیز بدون توجه آن را تلقی روایت امام باقر کرده اند.


- دلیل انتخاب این موضوع و اولویت این موضوع در جهان اسلام چیست؟

استاد راهنما و کسی که جرقه این نوع نگاه به روایات را در ذهن بنده روشن نمود جناب حجت الاسلام دکتر سید رضا مودب استاد تمام دانشگاه قم است که سالها قبل از تدوین رساله دکتری این بحث روایات منتقله را به صورت مقاله چاپ کردیم. و در حال حاضر نزدیک پنج تا شش مقاله علمی پژوهشی و علمی ترویجی در این زمینه نوشته ام که اکثرا با همکاری دکتر مودب بوده است.

نیز در صدد هستیم تا یک کرسی نظریه پردازی برای روایات منتقله برگزار کنیم که البته کمی زمان می برد.


- نتایج به دست آمده در این تحقیقات را بیان بفرمایید.

نتیجه اینکه روایات منتقله هم می توانند استوار باشند هم نا استوار. البته به زودی چکیده رساله را برایتان از خود رساله می فرستم.

اساتید مشاور نیز عبارت بودند از ایت الله دمتر احمد عابدی چهره شناخته شده تلویزیونی که کارشناس مذهبی برنامه هایی مانند این شبها و باران که در لحاظات قبل از افطار شبکه یک سیما پخش می شد هستند و در زمینه حدیث و روایت تسلط دارند. نیز حجت الاسلام دکتر محمدتقی دیاری بیدگلی که ایشان نیز در زمینه روایات به ویژه روایات تفسیری و نیز مبحث اسرائیلیات ید طولایی دارند.

سخت گیری های داوران دانشکده علوم قرآنی قم دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم نیز به غنای این رساله کمک نمود. به ویژه دقت نظر حجت الاسلام دکتر عبدالرضا زاهدی که ایشان نیز در زمان خودشان  سالها پیش رساله دکتری ایشان حائز رتبه برتر شده بود. نیز حجت الاسلام مهدی رستم نژاد که در حال حاضر معاون آموزش حوزه های علمیه سراسر کشور نیز هستند و از متخصصان به نام مطالعه در زمینه روایات تفسیری هستند.

همه اینها به ویژه عنایت خود معصومان علیهم السلام و شاید دعای مرحوم طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان منجر به این شد که رساله دکتری بنده حقیر دارای کیفیت علمی مطلوبی شوذ.

به نظر می رسد اگر روایات منتقله استوار را بتوان پیدا نمود هرچند اندک؛به بحث تقریب بین مذاهب کمک می کند. از جنبه کشف نا استوارها نیز سبب پالایش روایات به ویژه روایات تفسیری می شود که در مجمع البیان به دلیل استفاده از سخنان صحابه و تابعین ونگاه تقریبی طبرسی اهمیت بیشتری میابد.


- آیا این موضوع تابحال پیش زمینه هایی داشته و از سوی مراکز تحقیقاتی در این خصوص تحقیفاتی صورت پذیرفته است؟

اولین کسی هستم که در زمینه روایتهای منتقله در غیر اختلاف قرائت مقاله نوشتم و در واقع پیشینه رساله دکتری خود را به صورت خاص خودم تولید کردم گرچه به صورت عام در کتابهای علامه عسکری و مرحوم صالحی نجف آبادی دیده می شود.

دیگرانی نیز در دانشگاه های دیگر مانند قم و کاشان در حال تالیف رساله و پایان نامه در همین زمینه روایات منتقله هستند.

 
- خواسته های خود را از داشگاه علوم و معارف قرآن کریم و مراکز تحقیقاتی و مجامع علمی بیان کنید.

بنده هم کارشناسی و هم دکتری خود را در دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم گذرانده ام و یک عرق و علاقه خاصی به دانشگاه دارم. کاش مسئولان نگاه عمیقتری به ظرفیتهای موجود در دانشگاه چه اساتید و چه دانشجویان داشته باشند.

مدیر پژوهش دانشگاه جناب دکتر کاوند طی تماسی صحبت اولیه چاپ رساله را در انتشارات دانشگاه انجام دادند. حال باید دید این سخن محقق می شود یا خیر.خلاصه امیدوارم که بشود.

اما هنوز حتی یک تماس تلفنی از سوی وزارت علوم نداشته ام چه رسد که بخواهند تقدیر و جایزه بدهند.

در خواست بنده از دانشگاه فخیم علوم و معارف قرآن کریم این است که ترتیبی اتخاذ شود که بنده دین خود را به عنوان یک عضو این دانشگاه در قالب تدریس ادا کنم. بنده فقط دو واحد در دانشکده تفسیر درس داده ام. نیزاگر قراراست عضوهیات علمی جدیدی گرفته شود از پتانسیل های خود دانشگاه استفاده شود نه از بیرون. بنده همین جا با افتخاراعلام می کنم که اگر پیشنهاد عضویت هیات علمی به بنده شود با کمال میل می پذیرم.

بنده دارای شش مقاله علمی پژوهشی و چند مقاله علمی ترویجی و پنج کتای تالیفی و چندین مقاله در کنفرانس های بین المللی و ملی هستم.


- برنامه های خود را برای آینده اعلام و چند نمونه از مهمترین فعالیت های علمی خود را بیان نمایید.

بنده خیلی علاقه مندم در آینده بتوانم ملاک های تشخیص روایات منتقله و استواری و نااستواری آنها را به تفصیل منقح سازم و در قالب یک کتاب ارائه دهم و نیز از آنجا که رشته بنده تفسیر تطبیقی است دوست دارم یک دور تفسیر تطبیقی ترتیبی بنویسم که البته یک فعالیت علمی  بیست ساله است.

 
- در پایان هرسخن و یا مطالب مفید متناسب با موضوع که مد نطرتان است، بیان بفرمایید.

صحبت خاص دیگری ندارم فقط دعا می کنم که دانشگاه و دانشجویان و اساتید روز به روز به برکت های علمی و دینی این دانشگاه با کسب موفقیت های خود اضافه کنند.
منبع: سایت ایحا



موضوع مطلب : حدیث, تفسیر, شیعه, روایات, کامران اویسی, منتقله, سنی, دکتر, حجت الاسلام, نخبه
جمعه 95 بهمن 8 :: 5:15 عصر ::  نویسنده : کامران اویسی


زبان مهم ترین وسیله برای برقراری ارتباط بین انسان ها است. و این توانایی تکلم و صحبت کردن از نعمت های بزرگ خداوند متعال است که در قرآن به آن اشاره شده است: «و به او تعلیم نطق و بیان فرمود».” عَلَّمَهُ الْبَیَان‌ ” [1]
انسان ها در دنیا با زبان های گوناگونی با هم ارتباط برقرار کرده که یکی از آن زبان ها، زبان عربی می باشد. زبان عربی هزار و چند سال است که با زبان فارسی پیوند دارد. مهم ترین ویژگی زبان عربی این است که لغت قرآن است و خداوند مهربان آیات کتاب خود را با این لغت بر ما نازل کرده است. پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) با این لغت با خدا مناجات می کرده اند. و این لغت زبان متون و منابع ارزشمند اسلامی یعنی متون حدیثی، تفسیری و تاریخی و… است؛ از این جهت دارای قداست و ارزش خاصی است و کسانی که بخواهند بلا واسطه با حقیقت اسلام آشنا شوند لازم است که با این زبان آشنایی کامل داشته باشند.

← روایاتی در مورد زبان عربی
در برخی از روایات آمده است:
1. اهل بهشت به زبان عربی سخن می‌گویند [3] [4] [5] [6] و حوریان بهشتی نیز به عربی سخن می گویند. [7]
2. از حضرت صادق از پدر بزرگوارش علیهما السّلام‌ روایت شده است: «خداوند با هیچ پیامبری سخن نگفت مگر با زبان عربی»
«ما أنزل الله تبارک و تعالی کتاباً و لا وحیاً إلا بالعربیه؛ فکان یقع فی مسامع ألانبیا بألسنه قومهم و کان یقع فی مسامع نبینا (ص) بالعربیه»[8] [9]
3. زبان عربی زبان خدای متعال است: «تعلموا العربیه فإنها کلام الله الذی یکلم به خلقه» [10] [11] «الوحی ینزل من عند الله عزوجل بالعربیه فاذا أتی نبیا من الانبیا إتاه بلسان قومه» [12] خدا این زبان را بر سایر زبان‌ها برتری داده است [13] .
4. همچنین در آغاز جهان زبان حضرت آدم (ع) عربی بود ولی پس از این که نافرمانی کرد و از میو? درخت ممنوع خورد خداوند نعمت‌هایش را سلب کرد و زبان عربی را از او گرفت و زبان سریانی را جانشین آ‌ن کرد. «کان لسان آدم العربیه و هی لسان اهل الجنه. فلما عصی ربه أبدله بالجنه و نعیمها الارض و الحرث و بلسان العربیه السریانیه» [14] سپس نخستین کسی که به زبان عربی سخن گفت حضرت اسماعیل (ع) بود [15] ، حضرت یوسف (ع) در اولین ملاقات خود با پادشاه مصر به زبان عربی سلام کرد [16] و حضرت سلیمان (ع) آن را زبان عبادت خود قرار داد [17] و حضرت موسی (ع) متن زیر را با اشاره به عربی بودن معارف اسلامی به زبان عبری روی سنگی نقش کرده بود که پس از ظهور اسلام کشف شد: باسمک اللهم جاء الحق من ربک بلسان عربی مبین لا اله الا الله، محمد رسول الله، علی ولی الله و کتب موسی بن عمران بیده [18] [19] همچنین گفته می شود که وزرای حضرت مهدی (ع) با آن که همه از غیر عرب خواهند بود به زبان عربی سخن خواهند گفت [20] .
5. این زبان به عنوان زبان مقدس در بیشتر عبادات و برخی معاملات اسلامی جلوه کرده است. در اسلام اذان و اقامه نماز و تلبیه حج وعمره باید به زبان عربی باشد و همه ی مسلمانان موظفند الفاظ عربی آنها را بیاموزند. قرآن مجید نیز به عربی تلاوت می شود و متونادعیه، زیارات و تسبیحات به عربی است. عقاید اسلامی نیز به زبان عربی به میت تلقین می شود. در مواردی از بخش معاملات فقه اسلامی نیز دربار? اشتراط یا عدم اشتراط عربیت بحث می شود و اشتراط آن می تواند درجاتی داشته باشد؛ مثلاً با وجود اختلاف فتوایفقیهان برای ازدواج و طلاق خواندن صیغه لازم است و این صیغه مخصوصاً در صورت امکان باید به زبان عربی باشد. البته قوام عقد به نیتاست و نه به کلام، ولی در عقود مهمی مانند ازدواج و طلاق گونه‌ای ارتباط الهی نیز مطرح است و به همین دلیل در این موارد هم صیغه خوانده می شود و هم آن صیغه به زبان مقدس عربی است. [21]

← بررسی روایات مذکور
این احادیث با قطع نظر از بررسی سندی و این که از معصوم صادر شده است یا نه؟ می تواند از برگزیده بودن زبان عربی حکایت کند، البته لازم است به این نکته توجه نماییم که اولا: حجم این گونه احادیث در حدی است که می تواند ما را از بررسی سندی بی نیاز کند؛ ثانیا: برای قبول این مطلب هیچ استبعادی وجود ندارد و دلایل عقلی و نقلی آن را نیز رد نمی کند.
به هرحال زبان عربی زبان قرآن است و خداوند برای انتقال پیام خود که ابدی و همگانی است این زبان را برگزیده است. ویژگی های خاص، و توانمندی زبان عربی در انتقال مفاهیم و معانی می تواند از جمله دلایل گزینش این زبان از سوی خداوند محسوب گردد. [22] [23] از نظرزبان شناسان، زبان عربی از کامل‌ترین زبان های دنیا است که به خوبی می تواند مفاهیم و مطالب گسترده و عمیق را در قالب های زیبا و کوتاه بیان کند [24] [25] [26] و بر همین اساس است که عربی بودن قرآن مجید به عنوان لطفی از سوی خدای متعال در یازده آیه از کتاب الهی مطرح شده است.
البته تمام اینها بدان معنا نیست که زبانهای دیگر باید حذف شوند و یا عرب زبانان بر غیر عرب ها برتری دارند، زیرا می دانیم که اختلاف نژادی و زبانی از نشانه های پروردگار است که در قرآن کریم بارها به آن اشاره شده است. [27] [28]
پیامبر اکرم(ص) نیز به عرب زبانان هشدار می دهد که عربی، تنها زبانی برای گفتگو است و نمی تواند به تنهایی موجب رستگاری انسانها شود. “أَلَا إِنَّ خَیْرَ عِبَادِ اللَّهِ عَبْدٌ اتَّقَاهُ إِنَّ الْعَرَبِیَّةَ لَیْسَتْ بِأَبٍ وَالِدٍ وَ لَکِنَّهَا لِسَانٌ نَاطِقٌ فَمَنْ قَصَرَ بِهِ عَمَلُهُ لَمْ یُبْلِغْهُ حَسَبُه‌”. [29]

1. ↑ الرحمن/سوره55،آیه4.    
2. ↑ طبرسی، امین الدین، تفسیر مجمع البیان، ج 2، ص206، بیروت، داراالاحیاء التراث العربی.
3. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج11، ص56.    
4. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج8، ص218.    
5. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج8، ص286.    
6. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج10 ص81.    
7. ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج8، ص134.    
8. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج16، ص134.    
9. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج18، ص263.    
10. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج1، ص212.    
11. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج73، ص127.    
12. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج11، ص42.    
13. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج25، ص29.    
14. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج11، ص56.    
15. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج12، ص87.    
16. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج12، ص294.    
17. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج14، ص112.    
18. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج27، ص9.    
19. ↑ مجلسی بحارالانوار، ج38، ص58-59.    
20. ↑ محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه باب 366.
21. ↑ توفیقی، حسین، عربی، نمونه‌ای از زبان مقدس، فصل نامه، هفت آسمان، شماره‌ی 27.
22. ↑ المیزان، ج4، ص160.    
23. ↑ تفسیر نمونه، ج9، ص300.    
24. ↑ تفسیر نمونه، ج13، ص311.    
25. ↑ تفسیر نمونه، ج21، ص8.    
26. ↑ پاسخ به پرسش‌ های مذهبی آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله سبحانی، ص293.
27. ↑ روم/سوره30،آیه22.    
28. ↑ حجرات/سوره49،آیه13    
29. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج8، ص246، ح 342، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1365 ه ش.    
30. ↑ المیزان، ج4، ص160.    
31. ↑ تفسیر نمونه، ج9، ص300.    
32. ↑ تفسیر نمونه، ج13، ص311.    
33. ↑ معلقات آیت الله گرامی، ج4، ص645.
34. ↑ عروة الوثقی، ج2، حاشی? ص588.    
35. ↑ توضیح المسائل مراجع، ج1، ص62.
36. ↑ فلسفی، محمد تقی، شرح دعای مکارم الاخلاق، ج1، ص2.
37. ↑ دانشنامه ‌ی قرآن و قرآن پژوهی به کوشش بهاء الدین خرمشاهی، ج1، ص1054.
38. ↑ سید محمد باقر شهیدی و هبة الدین شهرستانی (ره)، دعاها و تهلیلات قرآن، ص43.
39. ↑ قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، واژه ‌ی دعا.



موضوع مطلب : عربی, الهی, روایات, ادبیات, عرب, اسماعیل, حدیث, اویسی, کامران, دکتر, استاد, حجت الاسلام
دوشنبه 95 آذر 15 :: 9:43 صبح ::  نویسنده : کامران اویسی

برخی روایاتی که مرحوم طبرسی در تفسیر مجمع البیان ذکر کرده است در هیچ منبع روایی شیعی یا سنی نیامده است و از آن تعبیر به متفردات طبرسی می شود مانند:

جاءت به الروایة عن ابن مسعود قال‏ کنت ردیف رسول الله ص على حمار فقال یا ابن أم عبد هل تدری من أین أحدثت بنو إسرائیل الرهبانیة فقلت الله و رسوله أعلم فقال ظهرت علیهم الجبابرة بعد عیسى یعملون بمعاصی الله فغضب أهل الإیمان فقاتلوهم فهزم أهل الإیمان ثلاث مرات فلم یبق منهم إلا القلیل فقالوا إن ظهرنا لهؤلاء أفنونا و لم یبق للدین أحد یدعو إلیه فتعالوا نتفرق فی الأرض إلى أن یبعث الله النبی الذی وعدنا به عیسى (ع) یعنون محمدا ص فتفرقوا فی غیران الجبال و أحدثوا رهبانیة فمنهم من تمسک بدینه و منهم من کفر ثم تلا هذه الآیة «وَ رَهْبانِیَّةً ابْتَدَعُوها ما کَتَبْناها عَلَیْهِمْ» إلى آخرها ثم قال یا ابن أم عبد أ تدری ما رهبانیة أمتی قلت الله و رسوله أعلم قال الهجرة و الجهاد و الصلاة و الصوم و الحج و العمرة .[1]

ترجمه کلام ابن مسعود این است که من ردیف پیغمبر (ص) بر الاغى سوار بودم، پس آن حضرت فرمود: اى پسر ام عبد آیا میدانى از کجا بنى اسرائیل رهبانیّت را اختراع کردند، پس گفتم خدا و رسول او داناتر است، فرمود: بر بنى اسرائیل ستمکارانى مسلّط شد، بعد عیسى بن مریم علیهما السلام که مرتکب گناهان نسبت به خدا شدند، پس اهل ایمان غضبناک و خشمگین شده، پس با آنها مقاتله و پیکار کردند، پس سه مرتبه اهل‏ ایمان از ایشان منهزم و فرارى شدند مگر اندکى، پس گفتند اگر ما بر این گروه ستمکاران و جبّاران نمایان شویم ما را نابود می کنند و براى دین یک نفر باقى نخواهد ماند تا دعوت بسوى او کند پس بیائید و در روى زمین پراکنده شویم تا خداوند پیامبرى را که عیسى علیه السلام بما وعده داد مبعوث کند و مقصودشان حضرت محمد صلّى اللَّه علیه و آله بود، پس متفرّق و پراکنده در میان غارهاى کوه‏ها شدند و اختراع رهبانیّت کردند، پس بعضى از آنها متمسّک و ملتزم بدینش گردیده و برخى هم کافر شدند، سپس این آیه را تلاوت کرد: وَ رَهْبانِیَّةً ابْتَدَعُوها ما کَتَبْناها عَلَیْهِمْ، تا آخر آیه، سپس فرمود: اى پسر ام عبد آیا میدانى رهبانیّت امّت چیست، گفتم خدا و پیامبرش دانا ترند، فرمود، هجرت در راه خدا و جهاد و پیکار با دشمنان و نماز و روزه و حج و عمره.

 



[1]. مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج‏9، ص 366.




موضوع مطلب : تفسیر, قرآن, طبرسی, کامران اویسی, دکتر, حجت الاسلام, استاد, مفسر, متفردات, روایت, متفرد, حدیث, فریقین, تطبیقی, شیعه, سنی
پنج شنبه 95 خرداد 20 :: 5:6 صبح ::  نویسنده : کامران اویسی

 

تشکیل حکومت در عصر غیبت جایز است یاخیر؟روایت امام صادق علیه السلام را (که تشکیل حکومت در عصر غیبت را نفی می کند) چگونه تفسیر می نمایید؟

ابتدا به عنوان مقدمه قابل ذکر است ضرورت وجود حکومت در هر جامعه‏ای، امری بدیهی است و همواه مورد تأیید مکاتب و نظام‏های گوناگون بوده است. پژوهش‏های جامعه شناسان، نشان می‏دهد که تشکیل دولت و حکومت، همیشه و در همه شرایط یک ضرورت اجتناب‏ناپذیر عقلی و فطری بوده است و نمی‏توان از آن بی‏نیاز بود. بشر مدنی بالطبع است و تنها در سایه یک زندگی اجتماعی و تشکیلات منسجم سیاسی که در آن حقوق انسان‏ها محترم شمرده می‏شود می‏تواند به حیات خود ادامه دهد. در غیر این صورت زندگی  بشری، شکل انسانی و معقولی نخواهد داشت؛ بلکه هرج و مرج و بی‏نظمی، حفظ و بقای اجتماع و حقوق افراد را با خطر مواجه خواهد ساخت. اسلام، دین فطرت و عقل است و بر اساس خواسته‏ها و نیازهای فطری، معقول و منطقی انسان نازل شده است. در این دین این ضرورت عقلی و فطری به خوبی درک شده و وجود حکومت به عنوان یکی از ضروری‏ترین نیازهای انسان و جامعه‏ی انسانی مورد تصدیق و تأیید قرار گرفته و برای آن شرایط و ویژگی‏های مشخص شده است. بر اساس این نیاز فطری و عقلی پیامبر اسلام(ص) پس از هجرت به شهر مدینه، بلا فاصله شالوده تشکیل حکومت اسلامی را پی ریزی می‏کرد و تشکیلات سیاسی حکومتی ایجاد کرد. امام علی(ع) در سخن مشهور خویش این ضرورت را چنین گوشزد می‏نماید و می فرماید:

وَ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِلنَّاسِ‏ مِنْ‏ أَمِیرٍ بَرٍّ أَوْ فَاجِرٍ یَعْمَلُ فِی إِمْرَتِهِ الْمُؤْمِنُ وَ یَسْتَمْتِعُ فِیهَا الْکَافِر.[1]

براى مردم حاکمى لازم است چه نیکوکار و چه بدکار، که مؤمن در عرصه حکومت او به راه حقّش ادامه دهد، و کافر بهره‏مند از زندگى گردد.

احادیث مربوط به تشکیل حکومت اسلامی به صورت کلّی، دو دسته اند: الف) روایاتی که بر ضرورت تشکیل حکومت اسلامی در هر زمانی اعم از زمان حضور معصوم(ع) و یا غیبت تأکید دارد. ب) روایاتی که به صورت خاص، در مورد شرایط و ویژگی‏های حاکم اسلامی در زمان غیبت صادر شده است. مجموع اینها دلالت بر نصب عام فقیه واجد الشرایط، در زمان غیبت معصوم(ع)، برای اداره و رهبری جامعه‏ی اسلامی از سوی امامان و لزوم قیام برای تشکیل حکومت از سوی فقیهان و ضرورت همکاری و اطاعت مردم از ایشان دارد.

اما در عین حال برخی معتقدند که تشکیل حکومت دینی و استقرار نظام سیاسی بر اساس ولایت فقیه قبل از ظهور حضرت ولی عصر- عجل الله تعالی فرجه الشریف- امری غیرشرعی و به اصطلاح ممنوع و حرام است! که گاهی این سخن را مستند به روایتی منسوب به امام صادق (ع) می کنند: کُلُ‏ رَایَةٍ تُرْفَعُ‏ قَبْلَ قِیَامِ الْقَائِمِ (علیه السلام ) فَصَاحِبُهَا طَاغُوتٌ یُعْبَدُ مِنْ دُونِ اللَّهِ »[2] ؛  هر پرچمی که قبل از قیام حضرت حجت (علیه السلام) برافراشته شود، پس صاحب آن پرچم، طاغوتی است که به جای خداوند متعال پرستیده می شود.

روشن است که بر این پایه، نه تنها حکومت اسلامی و نظام ولایت فقیه بلکه هر حکومت دیگری در زمان غیبت، نامشروع و باطل خواهد بود که طبق آنچه در ابتدا ذکر شد یعنی تأیید هرج و مرج در جوامع بشری.

علاوه بر مطالب گفته شده می توان روایتی از امام رضا (ع) را نیز به مباحث ذکر شده ضمیمه نمود که:

«اگر گوینده ای بگوید: پس چرا خداوند والیان امور را گمارده است و به اطاعت ایشان فرمان داده است؟ در جواب وی گفته می شود: به سبب های فراوان .... یکی از آنها اینست که: هیچ فرقه ای از فرقه ها و هیچ ملتی از ملتها را نمی یابیم که جز با داشتن سرپرست و رئیسی که به امر دین و دنیای ایشان رسیدگی کند، باقی مانده باشد و به زندگی ادامه داده باشد. پس در حکمت حکیم یعنی پروردگار متعال جایز نیست که خلق را از داشتن چیزی که ناگزیر باید داشته باشند و دوام و قوامشان جز به آن میسر نیست محروم سازد».[3]

بنابراین مضمون  روایت مندرج در متن سؤال نمی تواند نفی هر حکومتی در زمان غیبت و بالطبع نفی حکومت دینی و ولایت فقیه باشد. همچنین انحصار مضمون آن در ولایت سیاسی فقیه، هیچ قرینه و دلیلی ندارد.

سرانجام می توان گفت: مقصود از حدیث مورد بحث، بطلان حکومت هایی است که در مسیری غیر از مسیر اهل بیت(علیهم السلام) گام برمی دارند. به عبارت دیگر بطلان حکومت هایی که حکومت را حق اهل بیت(علیهم السلام) نمی دانند بلکه فرمانروایی و کشورداری را حق خود می دانند و روشن است که این چنین حاکمی قطعاً طاغوت می باشد و در برابر پروردگار عالم قرار می گیرد؛ لذا دیده می شود امام صادق (علیه السلام) شیعیان را از شرکت نمودن در قیام هایی که در آن زمان رخ می داده است منع فرموده اند و تنها یک گونه از آن قیام ها  مانند قیام زیدبن علی(ره) را که از اعتقادی صحیح و نیتی پاک، سرچشمه گرفته بوده است.را مجاز دانسته اند.[4]

منابع

ابن بابویه شیخ صدوق، محمد بن على، الأمالی (للصدوق)، تهران: کتابچى، 1376ش، چاپ ششم.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران: نشر جهان، 1378 ق، چاپ اول.

شریف الرضى، محمد بن حسین، نهج البلاغة (تحقیق: صبحی صالح)، قم: هجرت، 1414 ق، چاپ اول.

کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407 ق، چاپ جهارم.

 



[1]. نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص 82.

[2]. الکافی، ج‏8، ص 295.

[3]. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج‏2، ص 100-101.

[4].ر.ک: الکافی، ج‏8، ص 264؛ الأمالی( للصدوق)، ص 40.




موضوع مطلب : مهدویت, کامران, اویسی, کامران اویسی, حکومت, امام زمان, استاد, دکتر, حجت الاسلام, حدیث, حوزه, دانشگاه
پنج شنبه 93 شهریور 20 :: 9:43 صبح ::  نویسنده : کامران اویسی

مطلب زیر از سایت آیت الله شبیری زنجانی استفاده شده است.

 

حدیث سلسلة الذهب، حدیثى است که از حضرت رضا (علیه السلام) به هنگام ورود ایشان به نیشابور نقل شده و عده ‏کثیرى آن را براى خود نوشته اند.

کتابت حدیث سلسله الذهب بر روی کفن

 

حدیث سلسلة الذهب، حدیثى است که از حضرت رضا (علیه السلام) به هنگام ورود ایشان به نیشابور نقل شده و عده ‏کثیرى آن را براى خود نوشته اند. این حدیث با اختلافات ناچیزى مربوط به شرایط و اوضاع و احوال املاء ‏و استملاى آن، در منابع کهنى چون تاریخ نیشابور و توحید صدوق، عیون اخبار الرضا، امالى، شیخ مفید، ربیع ‏الابرار زمخشرى، التدوین رافعى، فصول المهمه ابن صباغ مالکى، کشف الغمه اربلى و منابع جدیدتر چون ‏کنزالعمال متقى هندى و بحارالانوار علامه مجلسى نقل شده است.‏

در میان منابع روایی عامه، این حدیث با عنوانین متعدّدی مانند حدیث «حصن» و «ایمان» ذکر شده و نسبت به آن اظهار نظرهای شگفت آمیزی شده است. به عنوان نمونه ابن حجر هیثمی به نقل از احمد می گوید: «لو قرئت هذا الاسناد علی مجنون لبریء من جنته.»(ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقه ص 205. الاعتصام بحبل الاسلام ص 205) اگر این سند بر دیوانه خوانده شود همانا بهبود می یابد.

 ابو نعیم اصفهانی (430هـ)در یک بیان جامع، پیرامون این حدیث چنین می گوید: «هذا حدیثً ثابتً مشهورً بهذا الاسناد من روایة الطاهرین عن آبائهم الطیبین و کان بعض سلفنا من المحدثین اذا روی هذا الاسناد قال لو قرء هذا الاسناد علی مجنون لافاقَ.»(ابو نعیم اصفهانی، حلیه الاولیاء ج3، ص 192)


 علامه مجلّسى(اعلی الله مقامه) پس از نقل حدیث نوشته است که استاد ابوالقاسم قشیرى گفته است که چون این حدیث با این سند به اطلاع یکى از پادشاهان سامانى رسید آن را به زر نوشت و وصیت کرد که آن را همراه او دفن کنند. چون در گذشت به خواب کسى آمد و از او پرسیدند خداوند با تو چه کرد؟ گفت: خداوند به خاطر اقرار و تلفظم به "لا اله الا الله" و تصدیق مخلصانه‏ام به نبوت محمد رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم و این که این حدیث را به قصد احترام و بزرگداشت آن به زر نوشته بودم، مرا بخشید (بحار الانوار، 49/127).

مرحوم صاحب جواهر (قدّس الله سرّه) بعد از نقل این جریان در جواهر الکلام، به نکته قابل توجهی اشاره کرده و می فرماید :

قلت: .... انى کثیرا ما اکتبه فی کأس و أمحوه بماء و أضع علیه شیئا من تربة ‏الحسین (علیه السلام) فأرى تأثیره سریعا و الحمد لله، ولی فیه رؤیا عن أمیر المؤمنین (علیه السلام) تصدق ‏ذلک ....( جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج‌4، ص: 227‌)

...من در موارد بسیار زیادی این روایت را بر روی کاسه نوشته و آن را با آب مخلوط کرده و مقداری تربت امام حسین علیه السلام بر روی آن ریخته و تاثیر آن را بسیار سریع مشاهده نموده ام. همچنین من در عالم رویا از امیر المومنین علیه السلام قضیه ای مشاهده نمودم که این داستان را تصدیق می کند . ...

از سوی دیگر همچنین مرحوم صاحب جواهر و برخی دیگر از فقهاء کتابت این روایت شریف بر روی کفن را در بحث مستحبات کفن ذکر کرده اند.(نجاه العباد ص 18)

مرحوم سید محمد کاظم یزدی (قدّس الله سرّه) نیز در «العروه الوثقی» در بخش مستحبات کفن چنین می نویسد :

مناسب است نوشتن سند حدیث معروف به سلسله الذهب (العروة الوثقى، ج‌1، ص: 412)

اما متن روایت :

مرحوم شیخ صدوق این روایت را در کتب مختلف خودشان آورده و برای آن چندین سند ذکر می نمایند. تنها در کتاب توحید برای این روایت سه سند دارند که ما تنها به یکی از آنها اشاره می کنیم:

حدثنا محمد بن موسى بن المتوکل رضی الله عنه ، قال : حدثنا أبو الحسین محمد بن جعفر الأسدی ، قال : حدثنا محمد بن الحسین الصوفی ، قال : حدثنا یوسف ابن عقیل ، عن إسحاق بن راهویه ، قال : لما وافى أبو الحسن الرضا علیه السلام بنیسابور وأراد أن یخرج منها إلى المأمون اجتمع إلیه أصحاب الحدیث فقالوا له : یا ابن رسول الله ترحل عنا ولا تحدثنا بحدیث فنستفیده منک ؟ وکان قد قعد فی العماریة ، فأطلع رأسه وقال : سمعت أبی موسى بن جعفر یقول : سمعت أبی جعفر بن محمد یقول : سمعت أبی محمد بن علی یقول : سمعت أبی علی بن الحسین یقول : سمعت أبی الحسین ابن علی بن أبی طالب یقول : سمعت أبی أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب یقول : سمعت رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم یقول : سمعت جبرئیل یقول : سمعت الله جل جلاله یقول : لا إله إلا الله حصنی فمن دخل أمن من عذابی . قال : فلما مرت الراحلة نادانا . بشروطها وأنا من شروطها .

قال مصنف هذا الکتاب : من شروطها الاقرار للرضا علیه السلام بأنه إمام من قبل الله عز وجل على العباد ، مفترض الطاعة علیهم . (توحید شیخ صدوق .ص 25)

وقتی امام رضا علیه السلام به نیشابور رسیده و خواستند که از آنجا به سوی مامون بروند، اهل حدیث دور ایشان گرد آمده و عرض کردند : ای فرزند رسول خدا ، از اینجا می روی و به ما حدیثی نمی گویی تا به وسیله شما از آن حدیث استفاده ببریم؟ حضرت در عماره( کجاوه شتر) نشسته بودند . پس سر خود را بیرون آورده و فرمودند از پدرم موسی بن جعفر شنیدم که می گفت : از پدرم جعفر بن محمد شنیدم که می گفت : از پدرم محمد بن علی شنیدم که می گفت : از پدرم علی بن الحسین شنیدم که می گفت : از پدرم حسین بن علی بن أبی طالب شنیدم که می گفت : از پدرم امیر مومنان شنیدم که می گفت : از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می گفت : از جبرئیل شنیدم که می گفت : از خداوند جل جلاله شنیدم که می فرمود : لا اله الا الله دژ مستحکم من است، پس هرکس که داخل آن شود از عذاب من ایمن است. پس وقتی که قافله به راه افتاد، ما را صدا زده فرمودند: البته ( این مطلب و ایمنی از عذاب) با شرائط خودش است و من هم از شرائط آن هستم.

مصنف این کتاب ( شیخ صدوق) می گوید : از شروط ایمنی از عذاب اقرار به این است که حضرت امام رضا علیه السلام ، امام است از طرف خداوند بر بندگانش و اطاعت او بر ایشان لازم است.




موضوع مطلب : حدیث, سلسله الذهب, امام رضا, کفن, شبیری زنجانی
چهارشنبه 92 شهریور 27 :: 11:15 عصر ::  نویسنده : کامران اویسی

سلام جدیدا یک مناظره علمی مختصر با دو تن از برادران اهل سنت داشتم که به سبب شهادت شیخ شحاته بود زیرا آنها که احتمالا سلفی بودند او را سگ خواندند و خیلی به شیعه فحش دادند. زندیق و کافر خواندند. بنده علت لعن کردن  یا به قول آنها سبّ برخی صحابه را برایشان گفتم که به خاطر ظلمی بود که انجام دادند و .. دلائل قرآنی آوردم و یک حدیث معروف الحق مع علی و ... از کتب اهل سنه اما تعصبشان زیاد است و اساسا ملحدانه با من سخن می گفتند هر چه در مناظرات سلام می دادم جواب نمی داند و مرا زندیق کافر می خواندند که نجس است و ..

ای طلاب عزیز ای دانشجویان محترم شیعه مظلوم را دریابید. آنچنان امام زمان را مسخره می کردند و علّت غایب بودنش را می خواستند که بنده برخی حکمت های غیبت را گفتم اما آنها در جواب شهادت حضرت زهرا را انکار کرده و بر ازدواج پیامبر با دختران خلیفه اول و دوم استناد می کردند که اگر ظالم بودند چرا با آنها ازدواج کردند و ..

لذا  دوستان عزیز را متوجه می کنم که بیشتر مطالعه کرده و شبهات سلفی ها که اعم از وهابیت و نواصب و برخی از اهل سنت قرآنیونی هستند را یاد بگیرند و جواب دهند.

متاسفانه برخی از دانشمندان اسلامی شیعی ما که از اعلام هستند در ماهواره حرفهایی زدند برای تقریب که در این مناظرات علیه شیعه بر من کوباندند. تقریب خوب است اما سخن پخته تر باشد مثلا آن آقا گفته بود که اهل سنت اهل بیت را از شیعه بیشتر دوست دارند. و این چماق شده بود یا گفته بود که بیشتر روایات شیعه اسرائیلیات است و من هر روایتی حتی از کتب عامه می گفتم او می گفت فلان عالم شما که روایات را اسرائیلی خوانده و فقط باید از قرآن بدست اوریم که حکم چیست؟ گفتم خوب رکعات نماز کجای قرآن است؟ تعداد طواف کجای قرآن است پس به روایات نیاز داریم اما او چون به نفعش نبود قبول نکرد. در اخر هم شیعه را محصول ازدواج متعه خواندند و چون خلیفه دومشان آنرا حرام کرده است تمامی شیعیان را زنا زاده و به قول خودشان قحبه گفتند.

برادران شیعه را از خرافاتی که دامنگیرش است پاک کنیم به حرف چهارتا فیلسوف که تخصصی در حدیث و قرآن ندارند گوش ندهیم فرزندانمان را واکسینه کنیم یعنی دست کسانی بدهیم که اعتقاد صحیح دارند تا انها را تربیت کنند هرکس حرف اهل بیت را گفت او ملاک است. حوادث واقعه شروع شده است. فارجعوا الی رواة احادیثنا که فقها روات احادیث را کسی می دانند که فقه الحدیث و درایة الحدیث و رجال و علم الحدیث و خلاصه  اجتهاد از حدیث را بلد باشد نه هر کسی که حدیث بخواند. به فقها مراجعه کنید به محدثین فقیه و فقیهان محدث که نایابند مراجعه کنید. امام زمان را با اصلاح عقائد بچه های شیعه و حفظ عقایدشان یاری کنیم. دعای برای ظهورش کنیم تا شماتت انها را نشنویم. مسخره مان نکنند. او بیاید و خود را نشان دهد خود را ثابت کند تا آنان نیز ازجهلشان بیرون آیند و با عقیده صحیح پیش خدا بروند.

اللهم عجل لولیک الفرج.




موضوع مطلب : مناظره, اطلاعیه, اهل سنت, سلفیه, وهابیت, شیعه, امام زمان, قران, حدیث, متعه
<   1   2   3   >